Każdy pracownik podlega badaniom lekarskim przez cały okres trwania stosunku pracy. Pracodawca nie może bowiem dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego jego zdolność do pracy na określonym stanowisku. Przed rozpoczęciem pracy pracodawca powinien skierować pracownika na badania wstępne. Regularnie przeprowadza się badania okresowe, a w określonych przypadkach również badania kontrolne.

Pracownik nie może odmówić odbycia badań profilaktycznych, na które skierował go pracodawca. Co do zasady, częstotliwość okresowych badań lekarskich ustala lekarz w zależności od stanu zdrowia pracownika oraz warunków charakterystycznych dla jego stanowiska pracy. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, która jest spowodowana chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Zakres wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników określa rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

Wiceminister Zdrowia Wojciech Konieczny zapowiedział, że rozszerzeniu ulegnie zakres badań profilaktycznych. Ma to być związane ze zmianami programu Profilaktyka 40 plus. Do tego programu dołączone zostaną dodatkowe badania z zakresu medycyny pracy. Minister wskazał, że wśród nowych obowiązkowych badań znajdą się między innymi badanie glukozy we krwi, lipidogram (profil lipidowy) oraz określenie wskaźnika masy ciała. Ponadto, w ramach wskazanego programu będą dostępne również badania dodatkowe, ale o charakterze fakultatywnym.

Koszty badań profilaktycznych ponosi pracodawca. Wiceminister wskazał jednak, że dodatkowe badania nie będą – co do zasady – stanowiły dodatkowego obciążenia finansowego dla pracodawców. Stanie się tak, jeżeli przychodnia, w której badania będą wykonywane, przystąpi do programu Profilaktyka 40 plus. Wtedy ich koszt pokryje budżet państwa.

Jak na razie nie wiadomo, od kiedy nowe zasady wejdą w życie. Z zapowiedzi wynika, że jeszcze w 2025 roku, ale najpewniej nie od 1 stycznia.