Osoby wezwane przez sąd w charakterze świadka mają obowiązek stawić się w wyznaczonym miejscu i czasie oraz odpowiadać na pytania sądu zgodnie z prawdą. W Kodeksie postępowania cywilnego ustawodawca wskazał okoliczności, których zajście zezwala na odmowę składania zeznań przez świadka, jednak nie zwalniają one ze stawiennictwa w sądzie.

Pracownik, który musi stawić się w sądzie w charakterze świadka, zostaje na ten czas zwolniony od pracy. Wynika to z § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Na tej podstawie pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia. Nieobecność w pracy jest wtedy traktowana jako usprawiedliwiona, a pracownikowi za ten czas nie przysługuje wynagrodzenie.

Ustawodawca zastrzegł jednak w Kodeksie postępowania cywilnego świadczenia dla osoby, która została wezwana do osobistego stawiennictwa w charakterze świadka. Przysługuje jej zwrot:

• wydatków koniecznych, które poniosła w związku ze stawieniem się w sądzie oraz
• wynagrodzenia za utracony zarobek.

Drugie świadczenie jest ekwiwalentne wobec wynagrodzenia za pracę. Nie jest jednak wypłacane przez pracodawcę i wobec tego nie może być uznane za przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co więcej taki zwrot utraconego zarobku nie stanowi również przychodu, o którym mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis dotyczy przychodów z działalności wykonywanej osobiście przez osoby, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności. Chodzi w szczególności o przychody uzyskiwane przez biegłych, płatników i inkasentów należności publicznoprawnych, a także z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej.

Zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu stanowi dla podatnika przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.