Czy pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w trakcie okresu wypowiedzenia z części tego okresu bądź części etatu?

Z przywołanego przepisu wynika, iż zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy następuje w drodze jednostronnego oświadczenia pracodawcy. Co ważne, aby pracodawca mógł skorzystać z omawianej instytucji musi dojść do rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. Bez znaczenia pozostaje fakt, która strona stosunku pracy wystąpiła z inicjatywą rozwiązania stosunku pracy, tj. pracodawca czy pracownik.

Nie ulega wątpliwości, iż zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy obejmować może zarówno całość okresu wypowiedzenia, jak i jego część. "Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia nie wymaga porozumienia stron. Działanie to ma charakter polecenia pracodawcy, które mieści się w ramach jego kompetencji kierowniczych (zwłaszcza art. 22 § 1 oraz art. 100 § 1 KP). Przepis nie ustanawia żadnych dodatkowych przesłanek, np. zgody zainteresowanego pracownika czy szczególnych okoliczności leżących po stronie przedsiębiorstwa. W komentowanym przepisie brak jest również wskazania okoliczności, które ograniczałyby możliwość cofnięcia takiego polecenia. […] Sąd Najwyższy uznał, że zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy zgodnie z art. 36² KP nie jest czynnością prawną (oświadczeniem woli) w rozumieniu art. 61 § 1 KC i jest realizowane w ramach uprawnień kierowniczych pracodawcy (art. 22 § 1 KP). W konsekwencji pracodawca ma prawo wtórnie zobowiązać pracownika do świadczenia pracy (zgoda zatrudnionego nie jest wymagana), mimo że wcześniej został on z tego obowiązku zwolniony, a także udzielić mu urlopu wypoczynkowego na podstawie art. 167¹ KP (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2019 r., sygn. III PK 96/18).” (por. Kodeks pracy. Regulacje Covid-19 w prawie pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Arkadiusz Sobczyk)

Pewne kontrowersje budzi natomiast możliwość zwolnienia pracownika przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy w części, tj. z części etatu lub z określonych obowiązków. Niektórzy przedstawiciele doktryny dopuszczają taką możliwość. Zastrzegają jednak, iż ustalając zakres zwolnienia pracodawca musi pamiętać, iż jego swoboda jest ograniczona przez obowiązek wykonywania rzeczonego uprawnienia zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem i zasadami współżycia społecznego (art. 8 kodeksu pracy), powinnością poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika (art. 11¹ kodeksu pracy), zasadą równego traktowania (art. 11² kodeksu pracy) i zakazem dyskryminacji (art. 11³ kodeksu pracy i 18^3a-18^3c kodeksu pracy). Wielu zwolenników ma także pogląd, w myśl którego zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy oznacza niewykonywanie pracy w całości, a nie w części. W konsekwencji za niedopuszczalne uznają zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w zakresie części etatu lub określonych obowiązków.