Czy pracodawca może zwolnić pracownika częściowo z obowiązku świadczenia pracy?

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy

Przepis art. 36² k.p. przyznaje pracodawcy prawo do zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Do dnia wejścia w życie rzeczonego przepisu, tj. 22 maja 2016 r., rzeczona instytucja nie była regulowana przez Kodeks pracy. Jednakże w doktrynie i orzecznictwie dopuszczono jej stosowanie oraz określono zasady zwalniania.

Z treści art. 36² k.p. wynika, iż zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy następuje w drodze jednostronnego oświadczenia pracodawcy.

Dla zastosowania przez pracodawcę omawianej instytucji nie ma znaczenia, która strona stosunku pracy wystąpiła z inicjatywą rozwiązania stosunku pracy, tj. pracodawca czy pracownik. Znaczenie ma natomiast tryb rozwiązania stosunku pracy, tj. rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem.  

Wysokość wynagrodzenia należnego pracownikowi zwolnionemu z obowiązku świadczenia pracy ustala się według zasad określonych w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 927 z późn. zm.).

Zakres zwolnienia

Nie ulega wątpliwości, iż zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy obejmować może zarówno całość okresu wypowiedzenia, jak i jego część.

Wątpliwości budzi natomiast możliwość zwolnienia pracownika przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy w części, tj. z części etatu lub z określonych obowiązków. Niektórzy przedstawiciele doktryny dopuszczają taką możliwość. Zastrzegają jednak, iż ustalając zakres zwolnienia pracodawca musi pamiętać, iż jego swoboda jest ograniczona przez obowiązek wykonywania rzeczonego uprawnienia zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem i zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.), powinnością poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika (art. 11¹ k.p.), zasadą równego traktowania (art. 11² k.p.) i zakazem dyskryminacji (art. 11³ k.p. i 18^3a-18^3c k.p.). Wielu zwolenników ma również pogląd, w myśl którego zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy oznacza niewykonywanie pracy w całości, a nie w części. W konsekwencji za niedopuszczalne uznają zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w zakresie części etatu lub określonych obowiązków.