Skopiuj link
Nienależnie wypłacone pracownikowi wynagrodzenie
Wypłata pracownikowi wynagrodzenia w kwocie wyższej niż należna lub bez podstawy prawnej może być wynikiem np. pomyłki osoby odpowiedzialnej za wykonanie przelewu lub dokonanie wypłaty lub błędu rachunkowego bądź merytorycznego przy obliczaniu wysokości należnego pracownikowi świadczenia.
Wypłata wynagrodzenia w kwocie większej niż należna skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem pracownika. Problematyka bezpodstawnego wzbogacenia została uregulowana w art. 405 i nast. Kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 300 k.p. przepisy te mają odpowiednie zastosowanie w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy.
Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Z przywołanego przepisu jednoznacznie wynika, iż w przypadku uzyskania przez pracownika wynagrodzenia w kwocie wyższej niż należna, pracownik obowiązany jest zwrócić pracodawcy nadpłatę.
Możliwość żądania przez pracodawcę zwrotu nadpłaconego wynagrodzenia
W przypadku wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia w kwocie wyższej niż należna, pracodawca może dochodzić zwrotu nadpłaconych kwot.
W pierwszej kolejności pracodawca powinien podejmować działania mające na celu dobrowolny zwrot przez pracownika nadpłaconego wynagrodzenia.
W związku z tym pracodawca może skierować do pracownika wezwanie do zapłaty bądź zwrócić się z prośbę o wyrażenie zgody na dokonanie z należnego pracownikowi wynagrodzenia potrącenia nadpłaconych kwot. Potrącenie z wynagrodzenia może bowiem zostać dokonane, co do zasady, jedynie za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie (art. 91 § 1 k.p.). Jednakże w wypadkach określonych w art. 87 § 1 k.p. potrącenie nie wymaga zgody pracownika. Należą do nich:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.
Należności z tytułu nadpłaconego pracownikowi wynagrodzenia nie należą do żadnego z wymienionych w art. 87 § 1 k.p. przypadków.
Jeżeli pracownik dobrowolnie nie uczyni zadość wezwaniu do zapłaty lub nie wyrazi zgody na potrącenie z należnego mu wynagrodzenia nadpłaconych kwot, pracodawca może dochodzić swoich praw przed sądem w drodze powództwa o zapłatę. Podstawę prawną jego roszczenia stanowić będą stosowane odpowiednio przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Uchylenie się przez pracownika od zwrotu nienależnie otrzymanego wynagrodzenia
Stosownie do dyspozycji art. 409 k.c. obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu.
W praktyce oznacza to, iż w przypadku, gdy pracownik korzyść zużył lub utracił, przestaje ciążyć na nim obowiązek zwrotu nadpłaconego wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak przypadków, w których wyzbywając się korzyści lub zużywając ją pracownik wiedział, że korzyść jest nienależna i powinien ją zwrócić pracodawcy.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, iż pracownik ma prawo uważać, że świadczenie wypłacane przez pracodawcę posługującego się wyspecjalizowanymi służbami jest spełniane zasadnie i zgodnie z prawem, a więc nie musi liczyć się z obowiązkiem jego zwrotu na podstawie art. 409 k.c. (zob. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 roku, I PKN 408/00). Obowiązek pracownika liczenia się ze zwrotem świadczenia ogranicza się zasadniczo do sytuacji, w których ma świadomość otrzymania nienależnego świadczenia (art. 409 w związku z art. 410 § 1 k.c. i w związku z art. 300 k.p.). Ciężar dowodu w tej kwestii spoczywa na pracodawcy (zob. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2007 roku, II PK 138/06).