Art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia z podatku dochodowego od osób fizycznych inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

„Inne odszkodowania lub zadośćuczynienia” należy rozumieć jako inne niż wymienione wprost w katalogu zwolnień od opodatkowania. Chodzi zwłaszcza o odszkodowania i zadośćuczynienia inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Z przedmiotowego zwolnienia skorzysta zatem m.in. odszkodowanie przyznane na mocy ugody sądowej pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy z naruszeniem prawa, w kwocie wyższej niż określona przepisami prawa.

Warto pamiętać, że analizowany przepis obejmuje odszkodowania i zadośćuczynienie uzyskane na mocy ugody sądowej lub wyroku, w tym także uzyskane na mocy wyroku sądu polubownego. Zgodnie z art. 1212 § 1 kodeksu postępowania cywilnego – wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem po ich uznaniu przez sąd albo po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności.

Jak wynika z treści przywołanego wyżej przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienie nie ma charakteru bezwzględnego. Nie korzystają z niego odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku sądowego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, tj. przyznane podatnikowi na podstawie orzeczenia wydanego w postępowaniu w sprawach gospodarczych. Ze zwolnienia nie korzystają również odszkodowania i zadośćuczynienia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Inaczej mówiąc, zwolnienie nie obejmuje odszkodowań i zadośćuczynień otrzymanych tytułem utraconych korzyści (lucrum cessans). Stanowią one bowiem przychód podlegający opodatkowaniu.

Odszkodowania i zadośćuczynienia, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnione są od opodatkowania do wysokości określonej w wyroku lub ugodzie, na podstawie której zostało przyznane.