Niekaralność
Dokumentem potwierdzającym niekaralność jest zaświadczenie o niekaralności. Wydawane jest ono na zasadach określonych w ustawie z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 678 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o KRK.
W Krajowym Rejestrze Karnym gromadzone są dane o przeszłości kryminalnej obywateli, m.in. o osobach prawomocnie skazanych za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe, przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe, wobec których prawomocnie orzeczono środki zabezpieczające w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe, prawomocnie skazanych za wykroczenia na karę aresztu (art. 1 ust. 2 ustawy o KRK).
Ustawodawca przyznał każdemu prawo do uzyskania informacji, czy jego dane osobowe zostały zgromadzone w Krajowym Rejestrze Karnym. Osoba, której dane osobowe znajdują się w Krajowym Rejestrze Karnym, może na swój wniosek uzyskać informację o treści wszystkich zapisów jej dotyczących (art. 7 ust. 1 ustawy o KRK). Natomiast osobie, której dane nie znajdują się w Rejestrze, wydawane jest zaświadczenie o niekaralności.
Brak skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe
Jednym z warunków, jakie powinien spełniać kandydat na pracownika samorządowego zatrudniany na podstawie wyboru lub powołania, jest brak skazania prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe (art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 902 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o pracownikach samorządowych).
Przepis art. 6 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych ustawodawca wspomina wyłącznie o braku skazania za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. W związku z tym nie stanowi okoliczności wyłączającej możliwości zatrudnienia na podstawie wyboru lub powołania skazanie kandydata na pracownika za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe.
Ustawodawca ogranicza wymóg niekaralności do przestępstw i przestępstw skarbowych ściganych z oskarżenia publicznego. Chodzi tu o przestępstwa, których ściganie należy do kompetencji organów publicznych. Nie stanowi zatem przeszkody w nawiązaniu stosunku pracy skazanie kandydata na pracownika prawomocnym wyrokiem za przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego, np. za przestępstwo znieważenia z art. 216 k.k.
Co więcej, przestępstwo, za które został skazany kandydat na pracownika, winno charakteryzować się umyślnością. Zgodnie z art. 9 § 1 k.k. czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo – przewidując możliwość jego popełnienia – na to się godzi.
Przeciwieństwo przestępstw popełnionych umyślnie stanowią przestępstwa popełnione nieumyślnie. Czyn zabroniony uważa się za popełniony nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak, na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć (art. 9 § 2 k.k.).
Podsumowanie
W pojęciu niekaralności mieści się brak skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Niemożność uzyskania przez kandydata zaświadczenia o niekaralności z uwagi na inne przyczyny niż określone w art. 6 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych nie wyłącza zatrudnienia pracownika samorządowego na podstawie powołania lub wyboru. Przesłanką wyłączającą zatrudnienie jest bowiem skazanie za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta