Pracodawca ma obowiązek chronić pracowników przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy. W tym celu powinien dostarczyć pracownikom środki ochrony indywidualnej, w tym odzież i obuwie robocze, jeśli wymagają tego warunki pracy. Realizacja tego obowiązku rozciąga się także na osoby, które wykonują pracę na innej podstawie niż stosunek pracy.

Z powyższego wynika, że pracodawca powinien przekazywać odzież roboczą również zleceniobiorcom, jeśli warunki, w jakich wykonują oni swoje zadania, tego wymagają. Stanowi o tym art. 304 § 1 kodeksu pracy. Ponadto, pracodawca powinien także zapewnić we własnym zakresie pranie tej odzieży, a jeśli tego nie robi, to wypłacać ekwiwalent w odpowiedniej wysokości.

Wartość wskazanego ekwiwalentu nie jest zaliczana do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Dzieje się tak na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z treścią tego przepisu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią następujące przychody: „wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego […]”. Dodatkowo, w tym zakresie należy dodać, że na podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lutego 2010 roku, sygn. P 16/09, stwierdzono niekonstytucyjność przepisu, który wyłączał zastosowanie § 2 pkt 6 przywołanego rozporządzenia w stosunku do zleceniobiorców. Przepis ten utracił moc obowiązującą i w konsekwencji rozszerzono zakres przedmiotowy przywołanego rozporządzenia na ekwiwalenty wypłacane osobom realizującym czynności na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia, agencyjne inne umowy o świadczenie usług).

Trzeba pamiętać, że omawiany ekwiwalent wypłacany zleceniobiorcy, którego praca nie wymaga korzystania z odzieży roboczej albo ma charakter pozorny lub inne przyczyny wyłączają wypełnienie przyświecającemu mu celu będzie podlegał oskładkowaniu. Podobnie będzie w przypadku, gdy wartość ekwiwalentu zostanie zawyżona w sposób nieuzasadniony.