Ustawodawca zastrzegł, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo (art. 15 ust. 1). Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo (art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. W art. 16 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustawodawca przewidział okoliczności, w których nie stosuje się ogólnych reguł dotyczących czasu pracy osób niepełnosprawnych ustanowionych w art. 15 tej ustawy. Wyłączenie ma zastosowanie:

• do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
• gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Ustawodawca nie przewidział jednak przepisu, który zabraniałby zawierania z osobami niepełnosprawnymi umów cywilnoprawnych – umów zlecenia czy umów o dzieło. Zatem nic nie stoi na przeszkodzie, aby nawiązać współpracę w oparciu o jedną z wskazanych umów.

Trzeba jednak mieć na względzie, iż w przypadku, gdy praca wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej spełnia warunki zakwalifikowania jej jako stosunku pracy to nie można zawrzeć umowy cywilnoprawnej w miejsce umowy o pracę. Wynika to z treści art. 22 § 12 kodeksu pracy. Ponadto zgodnie z art. 22 § 11 kodeksu pracy zatrudnienie w warunkach wynikających z definicji stosunku pracy jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Zasady te nie doznają wyjątku w stosunku do osób niepełnosprawnych.

W przypadku, gdy wykonywanie pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej znajduje uzasadnienie w okolicznościach faktycznych to strony mogą zawrzeć taką umowę zarówno jako wyłączną, jak też dodatkową, funkcjonującą obok zatrudnienia pracowniczego niepełnosprawnego.

Co ważne, szczególne warunki zatrudnienia dotyczące czasu pracy niepełnosprawnych, w tym osób posiadających znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, dotyczą wyłącznie stosunku pracy. Zatem na podstawie umowy zlecenia osoba niepełnosprawna posiadająca znaczny stopień niepełnosprawności może pracować więcej niż 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Niektórzy pracodawcy znajdują w tej regulacji drogę do obejścia wskazanych ograniczeń. Decydują się wtedy na zawarcie z pracownikiem niepełnosprawnym obok umowy o pracę także umowy zlecenia. Co do zasady nie jest to zabronione. Trzeba jednak pamiętać, że wykonywanie umowy zlecenia nie może odbywać się w warunkach, o których mowa w art. 22 § 1 kodeksu pracy. Dodatkowo, jeżeli przedmiotem umowy cywilnoprawnej będzie wykonywanie takich samych rodzajowo czynności jak te, które należą do zakresu obowiązków pracowniczych to taka umowa zostanie zakwestionowana, gdyż powinna zostać zakwalifikowana jako umowa o pracę.