Kodeksowe gwarancje
Z całą pewnością kodeks pracy został uchwalony w celu ochrony słabszej – jak się przyjmuje – strony stosunku pracy, jaką jest pracownik. Wertując rozdziały kodeksu pracy (np. stosunek pracy, wynagrodzenia za pracę i inne świadczenia, czas pracy czy też urlopy wypoczynkowe) odnajdziemy w nich, obok wpisanych obowiązków pracowniczych, szereg norm gwarancyjnych bezwzględnie obowiązujących. Z punktu widzenia „dwuetatowego” zatrudnienia u jednego pracodawcy na szczególną uwagę zasługują przepisy dotyczące czasu pracy, a zwłaszcza zapewniające dobowy i tygodniowy odpoczynek, czy też limitujące godziny nadliczbowe (w skali doby, przeciętnie tygodnia oraz roku).
Z orzecznictwa SN…
W kwestii „wieloetatowego” zatrudnienia w jednym zakładzie pracy wypowiedział się Sąd Najwyższy. Na szczególną uwagę zasługują dwa orzeczenia: wyrok z dnia 13 marca 1997 r. (I PKN 43/97) oraz wyrok z dnia 14 lutego 2002 r. (I PKN 876/00).
W tezie pierwszego z wyroków czytamy, iż „z tym samym pracodawcą, w zakresie wykonywania pracy tego samego rodzaju, pracownik może pozostawać tylko w jednym stosunku pracy”. W uzasadnieniu SN zauważył, iż „(…) założenia, które leżą u podstaw konstrukcji stosunku pracy (art. 22 KP, art. 29 KP, art. 2 KP) oraz względy związane z potrzebą szerzej rozumianej ochrony interesów pracownika, polegającej na ustaleniu limitów i ograniczeń w przedłużaniu dobowego, tygodniowego i rocznego czasu pracy, prowadzą do konkluzji, że z tym samym pracodawcą, w zakresie wykonywania pracy tego samego rodzaju, pracownik może pozostawać tylko w jednym stosunku pracy (może go z nim łączyć tylko jedna umowa) (…).”.
W drugim natomiast Sąd stwierdził, iż „w razie wykonywania na rzecz pracodawcy kilku rodzajów pracy podporządkowanej należy domniemywać, że strony łączy jeden stosunek pracy.”.
Zdaniem GIP…
W 2008 roku w przedmiotowej sprawie wypowiedział się także Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy. W swoim stanowisku z 9 grudnia 2008 r. w sprawie dwóch etatów w jednej firmie uznał, iż „(…) zasadą jest pozostawanie stron w jednym stosunku pracy. Zawieranie przez pracownika kolejnej umowy o pracę z dotychczasowym pracodawcą judykatura dopuszcza wyjątkowo, pod warunkiem, że dochodzi do określenia rodzaju pracy wyraźnie innego, niż określony w podstawowym czasie pracy. Istotnym zatem elementem stanowiącym o możliwości występowania pracownika w dwóch stosunkach pracy u jednego pracodawcy jest wykonywanie prac różnego rodzaju. W takim przypadku, gdy pracownika z pracodawcą łącza dwa odrębne stosunki prawne, każdy z nich rozliczany jest oddzielnie.”
Podsumowując…
Mając na uwadze powyższe interpretacje należałoby stwierdzić, iż co do zasady pracownika z zakładem pracy powinna łączyć jedna umowa o pracę. Dopiero w przypadku wyraźnie odmiennych rodzajowo prac można go zatrudnić na podstawie dwóch równoległych stosunków pracy.