Związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Taka organizacja może przyznawać przeróżne świadczenia swoim członkom. Niektóre z nich korzystają ze zwolnienia od opodatkowania.

Co do zasady, świadczenia finansowane przez związki zawodowe podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychody z innych źródeł. Wyjątki od tej zasady przewidziane zostały w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wolne od opodatkowania są między innymi świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3 000 zł (art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Ponadto zwolnione od podatku są również przekazywane przez związki zawodowe świadczenia rzeczowe oraz pieniężne przyznawane w związku z finansowaniem działalności socjalnej do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 1 000 zł (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Trzeba jednak pamiętać, że do tej kwoty łącznie zliczane powinny być świadczenia przekazywane przez pracodawcę, ale finansowane w tym zakresie z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Szczegółowo opisywaliśmy również zagadnienie zwolnienia od opodatkowania zapomóg finansowanych przez związki zawodowe w artykule „Zapomogi wypłacane ze środków związków zawodowych na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych”. Ustawodawca przewidział je w art. 21 ust. 1 pkt 9 i 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli świadczenia przyznawane przez związki zawodowe spełniają przesłanki określone w wyżej wymienionych przepisach art. 21 ustawy o podatku dochodowym, to podlegają zwolnieniu od opodatkowania we wskazanym zakresie (w pełni lub do określonej wartości). W przypadku przekroczenia wskazanego limitu na organizacji związkowej ciąży obowiązek wystawienia informacji o wysokości przychodów po zakończeniu roku podatkowego.