Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która urodzi dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego lub urlopu wychowawczego. Można z niego skorzystać także wtedy, gdy w okresie ubezpieczenia przyjęto na wychowanie dziecko w wieku do 14 roku życia i wystąpiono do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia albo przyjęto na wychowanie w ramach rodziny zastępczej dziecko w wieku do 7 roku (w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10 roku życia), z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego można prowadzić działalność gospodarczą. Jedynym warunkiem jest to, aby dawało się to pogodzić z opieką nad dzieckiem. Ponadto, jeśli zasiłkobiorca, będąc jednocześnie pracownikiem, chce rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w tym czasie, to nie ma obowiązku poinformowania pracodawcy (płatnika). Zasiłek macierzyński nadal pozostaje obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń w ZUS.

Mimo to, osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej musi dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń z tytułu prowadzonej działalności (chyba że prowadzi tzw. działalność nierejestrowaną). Obowiązkowy charakter będzie miało wyłącznie ubezpieczenie zdrowotne. Jednak konieczność zapłaty składki nie powstanie, jeżeli miesięczna wysokość wypłacanego ubezpieczonej zasiłku macierzyńskiego nie będzie przekraczać kwoty świadczenia rodzicielskiego (1000 zł).