Urlop okolicznościowy jest udzielany pracownikowi w związku z zaistnieniem określonych sytuacji życiowych. Jego wymiar oraz zasady udzielenia określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (dalej: rozporządzenie).
Wymiar urlopu wypoczynkowego uzależniony jest od zdarzenia uzasadniającego jego udzielenie. Zgodnie z § 15 rozporządzenia wynosi on:
- dwa dni w razie: ślubu pracownika, urodzenia się jego dziecka, zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
- jeden dzień w przypadku: ślubu dziecka pracownika, zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Urlop okolicznościowy udzielany jest obok urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że skorzystanie z niego nie zmniejsza wymiaru przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Pracodawca udziela go na wniosek pracownika określający termin urlopu oraz zdarzenie uzasadniające skorzystanie z niego. Za czas korzystania z urlopu okolicznościowego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie ustalane na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 roku w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Celem urlopu okolicznościowego jest umożliwienie pracownikowi udziału w ważnych uroczystościach rodzinnych, a także załatwienie związanych z tymi uroczystościami formalności i spraw. Musi on zatem mieć bezpośredni związek ze zdarzeniem, w związku z którym jest udzielany. Niewykorzystany urlop okolicznościowy nie przechodzi na następny rok kalendarzowy. Nie przysługuje za niego także ekwiwalent pieniężny.