Skopiuj link
Całe zamieszanie spowodowała uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 19 listopada 2008 r. (sygn. akt II PZP 11/08), w której uznano, że kierowca zatrudniony w transporcie międzynarodowym odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 Kodeksu pracy. Skutkiem uchwały była całkowita zmiana postrzegania kwestii miejsca wykonywania pracy pracowników świadczących pracę mobilna, tj. takich którzy wykonując swoje normalne obowiązki przemieszczają się po określonym obszarze (czasem bardzo szerokim jak w przypadku kierowców zatrudnionych w transporcie międzynarodowym). Sąd w uzasadnieniu wyroku wyraźnie uznał za dopuszczalne bardzo szerokie, ale adekwatne do rodzaju pracy wykonywanej przez pracownika, określenie miejsca wykonywania pracy, przy czym podróżą służbową przy takiej interpretacji byłoby wykonywanie szczególnego zadania w wyniku konkretnego polecenia pracodawcy poza obszarowo określonym miejscem wykonywania pracy. Zdaniem sądu podróż służbowa jest bowiem stanem incydentalnym i tymczasowym, co w konsekwencji wyklucza istnienie stanowisk, na których praca wiązałaby się z pozostawaniem w permanentnej podróży służbowej.
Niepewność pracodawców związana z zastosowaniem przywołanej uchwały Sądu Najwyższego ustała wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Ustawa ta w sposób odrębny od przepisów Kodeksu pracy zdefiniowała pojęcie podróży służbowej kierowcy w sposób, w którym nie istnieje już wymóg incydentalności czy tymczasowości takiej podróży. Co należy podkreślić nowe rozwiązanie stosuje się do każdego kierowcy zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. Otóż w świetle nowych rozwiązań świadczenia z tytułu podroży służbowej przysługują kierowcy nawet wtedy gdy wykonuje on swojej normalne, typowe obowiązki. Zgodnie z nową definicją przez podróż służbową kierowcy rozumiemy każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy:
- przewozu drogowego poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a ustawy o czasie pracy kierowców (siedzibę pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddział), lub
- wyjazdu poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a ustawy o czasie pracy kierowców (siedzibę pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddział) w celu wykonania przewozu drogowego.
Jak wyraźnie zaznaczono w dodanym do ustawy o czasie pracy kierowców art. 21a kierowcy w podróży służbowej, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 775 § 3-5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Zatem, o ile pracodawca nie określił autonomicznych zasad wypłacania pracownikom świadczeń z tytułu podróży służbowych, zastosowanie znajdą przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju bądź rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Uznać więc należy, że w obecnym stanie prawnym – w kontekście definiowania podróży służbowej kierowcy zawodowego – utraciło znacznie umowne określenie miejsca wykonywania pracy przez strony.