Skopiuj link
Wolność wyboru zajęć zarobkowych jest zagwarantowana przede wszystkim
w Konstytucji. Zgodnie z art. 65 ust. 1 aktu, będącego najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki od tej zasady mogą być przewidziane tylko w przepisach szczególnych. W Kodeksie pracy nie ma przepisu zakazującego pracownikowi podejmowania dodatkowego zatrudnienia w czasie pozostawania w zatrudnieniu u konkretnego pracodawcy. Co do zasady, pracownik może zatem podejmować dodatkowe zatrudnienie bez zgody pracodawcy i bez obowiązku informowania pracodawcy o tym fakcie. Od tej zasady są jednak wyjątki.
Przede wszystkim istnieją szczególne grupy pracowników, jak na przykład pracownicy urzędów państwowych, którzy w przepisie rangi ustawowej mają zastrzeżone, iż podjęcie dodatkowego zajęcia zarobkowego (zatrudnienia, pracy) wymaga zgodę (lub tylko poinformowania) kierownika urzędu, w którym pracują. W odniesieniu do pewnych grup zawodowych (np. sędziowie, prokuratorzy) podejmowanie dodatkowego zatrudnienia jest wręcz z zasady zabronione (z niewielkimi wyjątkami wskazanymi w ustawie). Są to wyjątkowe przypadki, w których ustawy szczególne regulują kwestię dodatkowego zatrudnienia pracowników zaliczanych do określonej grupy. Wówczas na podjęcie takiego zatrudnienia pracownik musi mieć zgodę pracodawcy, przełożonego, kierownika urzędu itp. Bądź też podejmowanie dodatkowego zatrudnienia jest zabronione.
Należy również pamiętać, że pracodawca może zobowiązać pracownika w odrębnej umowie, do nie prowadzenia wobec niego działalności konkurencyjnej, jak również do nie świadczenia pracy na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną, czy to na podstawie stosunku pracy czy też na innej podstawie. Podpisanie takiej umowy o zakazie konkurencji ogranicza prawo pracownika do podejmowania dodatkowej działalności zarobkowej, ale tylko tej która będzie miała charakter konkurencyjny wobec macierzystego pracodawcy. Pracownik nie będzie mógł podejmować dodatkowego zatrudnienia, ale tylko na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną. Pracodawca, u którego pracownik jest zatrudniony, w umowie o zakazie konkurencji powinien wskazać co rozumie przez działalność konkurencyjną. Ewentualne spory na tym tle rozstrzygają Sądy pracy.
Kolejną sytuacją, która pośrednio ogranicza pracownika w podejmowaniu dodatkowego zatrudnienia, jest przewidziany w art. 100 Kodeksu pracy obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy, ochrona jego mienia oraz utrzymywanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Jeżeli zatem podjęcie dodatkowego zatrudnienia spowodowałoby naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, pracodawca może sprzeciwiać się podjęciu przez pracownika dodatkowej pracy. Należy pamiętać, że w/w sytuacje stanowią jedynie wyjątek od zasady, zgodnie z którą nie ma przeciwwskazać do podejmowania przez pracowników dodatkowego zatrudnienia w czasie zatrudnienia u konkretnego pracodawcy.
