Jak skutecznie zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia?

Na wstępnie należy zwrócić uwagę, iż niedopuszczanie do pracy jest okolicznością bardzo często wykorzystywaną przez pracowników w powództwach o odszkodowanie w związku z naruszeniem zasad równego traktowania lub mobbingiem. W tym kontekście należy przypomnieć, że wykonywanie pracy jest nie tylko obowiązkiem, ale również prawem pracownika. W celu ograniczenia ryzyk związanych z takim zarzutem właściwą i bezpieczną formą zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy jest porozumienie zawierane pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, w którym strony ustalają warunki zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy, a pracownik wyraża zgodę na powyższe. Oczywiście skuteczna będzie również zgoda wyrażona przez pracownika w innej formie niż pisemna. Jednak uwzględniając ryzyko wystąpienia sytuacji spornych dla celów dowodowych zdecydowanie lepsza jest forma pisemna wyrażenia przez pracownika zgody.

Odrębną kwestią, która budzi wiele sporów, jest kwestia ewentualnego cofnięcia bądź zmiany przez pracodawcę woli zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy. Wątpliwości budzi szczególnie kwestia dopuszczalności wydania pracownikowi uprzednio zwolnionemu z obowiązku jej świadczenia, polecenia nakazującego ponowne przystąpienie do pracy.

W tym kontekście warto odwołać się do orzecznictwa sądowego. W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy orzekł bowiem, że skuteczne zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia przesądza o tym, że pracownik, który nie wyraża zgody na cofnięcie oświadczenia woli w tym przedmiocie, nie jest obowiązany do podporządkowania się poleceniom pracodawcy świadczenia pracy we wskazanym miejscu i terminie. Niezastosowanie się pracownika do takich poleceń pracodawcy nie stanowi ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (wyrok SN z 5 lipca 2005 r., I PK 176/04). Inaczej natomiast należałoby interpretować sytuację, w której strony zawierając porozumienie o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia przewidziały możliwość jednostronnego wezwania pracownika do pracy przez pracodawcę. Dojrzały pracodawca, który zwalnia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, powinien takie kwestie czytelnie uregulować w porozumieniu zawieranym z pracownikiem.