Skopiuj link
Zgodnie z art. 1672 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2011r. Nr 80, poz. 432) pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Przywołany przepis tworzy szczególne uprawnienie pracownika, przy którym skorzystanie przez pracownika z urlopu wypoczynkowego ma wymiar prawie bezwarunkowy. Co prawda w wyroku Sądu Najwyższego z 28.10.2009 II PK 123/09 uznano, że pracodawca może odmówić udzielenia takiego urlopu w wyniku zaistnienia szczególnych okoliczności, jednak uprawnienie pracodawcy dotyczy stanów bardzo szczególnych i wyjątkowych.
Ważne jest jednak, aby pracownik dopełnił formalności związanych z prawidłowym wystąpieniem o udzielenie mu urlopu wypoczynkowego w tym trybie. Przepisy bowiem wymagają, aby pracownik zgłosił żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Definiując wskazany termin zgłoszenia przez pracownika żądania udzielania urlopu wypoczynkowego należy odwołać się do wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2006 r. I PK 128/06, w którym sąd uznał, że wniosek o udzielenie urlopu ,,na żądanie" powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go rozkładu czasu pracy. Zwłoka w przekazaniu pracodawcy żądania udzielenia urlopu wypoczynkowego jest usprawiedliwiona wyłącznie w szczególnych okolicznościach, w których pracownik wykaże faktyczną niemożność terminowego przekazania pracodawcy swojego żądania. Z drugiej strony sąd w tym samym wyroku dopuścił również stosowanie w tym zakresie bardziej liberalnej praktyki uznając, że regulamin pracy albo przyjęta u pracodawcy praktyka zakładowa (zwyczaj) mogą przewidywać późniejsze zgłoszenie wniosku o udzielenie urlopu ,,na żądanie".
Pracodawcy wykorzystujący równoważne systemy czasu pracy dość często stosują dość dziwne „przeliczniki” dostosowujące rzekomo uprawnienia pracownicze do specyfiki równoważnego czasu pracy. Najczęściej praktyka pracodawcy polega na tym, że zamiast 4 dni urlopu wypoczynkowego udzielanego pracownikowi na jego żądanie, przyznają pracownikowi takie uprawnienie do urlopu w wymiarze 32 godzin (4 dni X 8 godzin = 32 godziny). Taka praktyka nie znajduje jakiegokolwiek uzasadnienia w przepisach prawa.
Udzielając pracownikowi bowiem urlopu wypoczynkowego udzielamy go pracownikowi w takim wymiarze godzinowym, w jakim pracownik miał świadczyć pracę w danym dniu zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Innym słowy, pracownik, który zgłosił żądanie udzielenia urlopu wypoczynkowego w dniu w którym miał świadczyć pracę w wymiarze 12 godzin, nie wykorzystuje uprawnienia do 1,5 dnia urlopu wypoczynkowego „na żądanie”, lecz realizuje swoje uprawnienie do jednego z czterech dni urlopu udzielanego mu w tym trybie w roku kalendarzowym. Sytuacja prawna pracownika będzie dokładnie taka sama jak przedstawiona powyżej w sytuacji, gdy zgłosi on żądanie udzielenia urlopu w dniu, w którym zgodnie z rozkładem czasu pracy powinien świadczyć pracę w wymiarze 4 godzin – pracodawca udzieli mu skutecznie jednego dnia urlopu „na żądanie”, a nie 0,5 takiego dnia.
Otóż zasada, którą powinniśmy respektować udzielając pracownikowi urlopu „na żądanie” brzmi: bez względu na to w jakim systemie czasu pracy zatrudniamy pracownika, pracownikowi w każdym roku kalendarzowym przysługują 4 dni wolne od pracy (z tytułu urlopu wypoczynkowego udzielanego w tym trybie) bez względu na to ile godzin pracownik powinien pracować w dni, w które rzeczywiście udzielono mu takiego urlopu wypoczynkowego.
