Na posiedzeniu Sejmu w dniu 14.05.2013 r., Komisja Nadzwyczajna Do Spraw Zmian Kodyfikacyjnych wniosła o uchwalenie zmian w kodeksie pracy i innych ustawach w brzmieniu ujętym w druku sejmowym nr 1347. Zmiany w znacznym stopniu mają dotyczyć zasad udzielania pracownikom dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
Prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz jego wymiar
Pozostają bez zmian. Zarówno matka, jak i ojciec – pracownik wychowujący dziecko mogą skorzystać z w/w przywileju. Warunkiem koniecznym nadal będzie wykorzystanie podstawowego urlopu macierzyńskiego.
Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego jest i nadal będzie uzależniony od ilości dzieci przy jednym porodzie i będzie wynosić odpowiednio – 6 tygodni (jedno dziecko) oraz 8 tygodni (dwoje i więcej dzieci). Powyższa propozycja odzwierciedla wcześniejsze rozwiązania prawne związane z okresem przejściowym i stopniowym wydłużaniem dodatkowych urlopów macierzyńskich.
Nowe zasady udzielania dodatkowych urlopów macierzyńskich
Zgodnie z proponowanymi zmianami, wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie mógł zostać złożony w dwojaki sposób: nie później niż 14 dni po porodzie lub nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. W każdej z tych sytuacji pracodawca będzie związany wnioskiem pracownika.
W przypadku uprzedniej deklaracji, pisemny wniosek pracownicy zakłada ciągłość absencji obejmującej dodatkowy urlop macierzyński w ustawowym wymiarze oraz bezpośrednio po nim urlop rodzicielski, także w wymiarze ustawowym. W tym przypadku osobą rozpoczynającą dodatkowy urlop macierzyński będzie matka dziecka.
Drugą możliwością będzie złożenie pisemnego wniosku w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Będzie mogła to uczynić zarówno matka dziecka, jak i pracownik – ojciec wychowujący dziecko. Wówczas w treści pisemnego wniosku będzie należało wskazać: termin zakończenia urlopu macierzyńskiego, a w przypadku gdy wniosek dotyczy drugiej części dodatkowego urlopu macierzyńskiego – termin zakończenia pierwszej części tego urlopu oraz okres dotychczas wykorzystanego urlopu.
Rezygnacja z dodatkowego urlopu macierzyńskiego
W warunkach uprzedniej deklaracji wykorzystania dodatkowego urlopu macierzyńskiego, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed przystąpieniem do pracy pracownica będzie mogła zrezygnować z korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części i powrócić do pracy składając wiążący dla pracodawcy pisemny wniosek. Wówczas z dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie mógł skorzystać pracownik – ojciec wychowujący dziecko. Także i on będzie miał prawo zrezygnować z dodatkowego urlopu macierzyńskiego i ponownie „przekazać go” pracownicy.
Dzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego
W projekcie pojawia się instytucja tzw. dzielenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Oznacza ono naprzemienne korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego przez rodziców oraz, co jest absolutnym novum, możliwość wykorzystania tego urlopu w dwóch częściach przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności (proponowany art. 1821 § 2).
W praktyce może to wyglądać w sposób następujący: pracownica składa pisemny wniosek (wiążący pracodawcę) o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo z części takiego urlopu. Następnie, z zachowaniem 14 dniowego terminu, będzie mogła zrezygnować z urlopu i powrócić do pracy. Wówczas drugi rodzic, z zachowaniem formy oraz terminu, zgłosi chęć wykorzystania dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Uprawnienie do rezygnacji z dodatkowego urlopu macierzyńskiego za 14 dniowym wyprzedzeniem będzie przysługiwało także i pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko. Matka będzie mogła ponownie korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego na zasadach określonych w art. 1792 § 3 kodeksu pracy.
Podjęcie pracy w trakcie dodatkowego urlopu macierzyńskiego
Założenia legislacyjne przewidują także dopuszczalność podjęcia pracy podczas dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Tak jak obecnie, pracownik będzie mógł łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Nowością w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów jest konieczność złożenia pisemnego wniosku przez pracownika nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy (terminy zostały zresztą zmienione w przypadku wszystkich wniosków związanych z dodatkowym urlopem macierzyńskim). Aktualnie pracownika obowiązuje termin 7-dniowy. Istotniejszą modyfikacją jest jednak prawo zatrudniającego do odmowy uwzględnienia wniosku pracownika. Pracodawca bowiem, zgodnie z proponowanym art. 1821 § 6, uwzględni wniosek pracownika, chyba że nie będzie to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca będzie musiał poinformować pracownika na piśmie.
Zobacz szkolenia: