Przed 23 sierpnia 2013 r.
Podobnie jak w przypadku pracy w tej samej dobie, tak i przy odpracowaniu wyjść prywatnych pojawił się problem występowania godzin nadliczbowych. Było to związane z faktem, iż w dniu odpracowywania wyjść prywatnych pracownik pozostawał w pracy dłużej niż wynosiła obowiązującą go norma dobowa czasu pracy.
Taką interpretację przedstawiał Główny Inspektorat Pracy. W swoim stanowisku z 7 grudnia 2010 r. nawiązał do definicji godzin nadliczbowych z art. 151 § 1 kodeksu pracy oraz stwierdził, iż jeśli w przypadku „odpracowywania godzin wyjść w celach prywatnych” zostanie przekroczona dobowa norma czasu pracy to wystąpią wówczas godziny nadliczbowe. W takiej sytuacji pracownik nabędzie prawo do opłacenia tych godzin, oprócz normalnego wynagrodzenia, stosownym dodatkiem.
Nowe uregulowania kodeksowe
W świetle zmodyfikowanego art. 151 kodeksu pracy czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi w celu załatwienia spraw osobistych nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. Odpracowanie zwolnienia od pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133 kodeksu pracy. Zwolnienie od pracy jest udzielane na pisemny wniosek pracownika.
Wyjaśnienia MPiPS z 28 sierpnia 2013 r. w sprawie odpracowywania wyjść prywatnych
Tuż po wejściu w życie nowelizacji czasu pracy, na temat procedur udzielania zwolnień od pracy w celu załatwienia spraw osobistych wypowiedziało się MPiPS.
Nawiązując do ustawy z 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych MPiPS potwierdza, iż regulacja zawarta w art. 151 § 21 k.p. ustanawia wyjątek od zasady, że praca przekraczająca normy czasu pracy lub przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest pracę nadliczbową. Czas odpracowania nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. Przepis jednak nie reguluje zasad i warunków udzielania tego zwolnienia, a także zasad i warunków jego odpracowania. Kwestie te mogą być przedmiotem regulacji wewnątrzzakładowych lub też mogą być ustalane każdorazowo na mocy porozumienia między pracodawcą a pracownikiem.
Praktycznie….
Wydaje się, iż przedstawione powyżej stanowisko MPiPS jest rozsądne z praktycznego punktu widzenia. Ustawodawca urealnił zapisy kodeksu pracy, nie uszczegóławiając jednak zasad stosowania omawianego przepisu. Warunki wskazane przez ustawodawcę to forma pisemna wniosku.
Ze względu na konieczność rozgraniczenia odpracowania wyjść prywatnych od ewentualnego powstania godzin nadliczbowych, warto więc w prawie wewnątrzzakładowym opracować procedurę udzielania „wolnego”(np. doprecyzować treść wniosku, określić termin na jego złożenie czy też wyznaczyć osoby, którym takie wnioski należy przedkładać).