Czy w sprawach z zakresu prawa pracy dopuszczalny jest pozew zbiorowy?

Regulacje prawne związane z pozwem zbiorowym

Instytucja tzw. pozwu grupowego została wprowadzona do polskiego systemu prawnego w 2010 roku ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. nr 4, poz. 44). Akt ten normuje sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10 osób, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej (art. 1 ust. 1).

Katalog spraw, które mogą być objęte pozwem zbiorowym
Zgodnie z art. 1 ust. 2 powołanej ustawy dotyczy ona następujących obszarów:
 

• roszczenia o ochronę konsumentów,
• z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz
• z tytułu czynów niedozwolonych,

Czytając postanowienia ustawowe należy zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, ustawa nie znajduje zastosowania dla roszczeń o ochronę dóbr osobistych. Po drugie, należy stwierdzić, iż katalog spraw jest zamknięty.

Warunki pozwu zbiorowego

Niezależnie od podanych powyżej przesłanek pozwu zbiorowego (minimalna grupa osób oraz zakres przedmiotowy sprawy) prawodawca wymaga od grupy, aby wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy (art. 2 ust. 1 ustawy), przy czym ujednolicenie wysokości roszczeń może nastąpić w podgrupach, liczących co najmniej 2 osoby (art. 2 ust. 2 ustawy).

Warto także wspomnieć, iż zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy w postępowaniu grupowym obowiązuje zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym. Obowiązuje więc tzw. przymus adwokacki.

Rodzaje spraw z zakresu prawa pracy

Należy także wskazać, iż zgodnie z art. 476 kodeksu postępowania cywilnego przez sprawy z zakresu prawa pracy rozumie się sprawy:
 

• roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane;
• ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy;
• roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy;
• odszkodowania dochodzone od zakładu pracy na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Podsumowując…

Mają na uwadze ograniczony katalog okoliczności uzasadniających pozew zbiorowy należy stwierdzić, iż co do zasady taki pozew w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy nie będzie możliwy. Nie jest jednak wykluczony.

Ustawa przewiduje bowiem dopuszczalność takiego pozwu w sprawach z tytułu czynów niedozwolonych, tj. zachowań wyrządzających szkodę innej osobie. Czyny te mogą być zawinione lub też niezawinione, każdorazowo jednak podlegają obowiązkowi naprawienia szkody. Przykładem może być zaniżanie wynagrodzenia lub nieterminowa jego wypłata.