Pierwszy ze wspomnianych sposobów przewidziany został w art. 36 § 6 KP. Skuteczność skrócenia okresu wypowiedzenia w tym przypadku uzależniona została od zgody obydwu stron stosunku pracy. Z propozycją skrócenia może wystąpić każda ze stron – zarówno ta, która wypowiedziała umowę o pracę jak i ta, wobec której wypowiedzenie zostało złożone. Propozycja skrócenia może zostać złożona już w piśmie zawierającym wypowiedzenie umowy o pracę lub w trakcie biegnącego okresu wypowiedzenia1.
Skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę w tym przypadku polega na wspólnym uzgodnieniu wcześniejszego terminu jej rozwiązania. Może on przypadać na dowolny dzień okresu wypowiedzenia. W konsekwencji umowa o pracę przestaje obowiązywać z nadejściem uzgodnionego terminu.
Przedmiotem omawianego porozumienia jest termin rozwiązania umowy o pracę a nie tryb jej rozwiązania. Tym samym, ustalenie wcześniejszego terminu ustania wypowiedzianej umowy o pracę nie zmienia trybu jej ustania lecz datę tego zdarzenia. Trybem tym będzie zatem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem złożonym przez jedną ze stron (art. 30 § 1 pkt 2 KP), a nie rozwiązanie za porozumieniem stron (art. 30 § 1 pkt 1 KP). Taki też tryb i podstawa prawna powinny zostać wskazane w punkcie 3a świadectwa pracy.
Odcinek czasu, o jaki skrócony został okres wypowiedzenia nie jest zaliczany do stażu pracy. Nie przysługuje za niego wynagrodzenie za pracę, ani jakakolwiek forma rekompensaty pieniężnej.
Zgodne ustalenie wcześniejszego terminu ustania stosunku pracy nie pozbawia pracownika roszczeń wynikających z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli jej rozwiązania w tym trybie dokonał pracodawca2.
Natomiast drugi ze sposobów skrócenia okresu wypowiedzenia został przewidziany w art. 361 KP. W tym przypadku uprawnienie do skrócenia okresu wypowiedzenia zostało przyznane wyłącznie pracodawcy, który podejmuje decyzję w tym przedmiocie samodzielnie. W odróżnieniu od sytuacji określonej w art. 36 § 6 KP, w której do skrócenia okresu wypowiedzenia dochodzi na mocy dwustronnej czynności prawnej – w tym przypadku mamy do czynienia z jednostronna czynnością prawną pracodawcy.
Możliwość skorzystania z tej formy skrócenia okresu wypowiedzenia została zastrzeżona wyłącznie dla przypadków, gdy zachodzi konieczność rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników. Tym samym, wykluczona jest możliwość skorzystania z omawianego uprawnienia w odniesieniu do innych rodzajów umów o pracę (na okres próbny, na czas określony) oraz w przypadkach, gdy nie zachodzi żadna z wymienionych przyczyn.
W ten sposób może zostać skrócony jedynie najdłuższy z przewidzianych w kodeksie pracy okresów wypowiedzenia umowy o pracę, tj. 3-miesięczny okres wypowiedzenia, z jednoczesnym zastrzeżeniem, iż po skróceniu okres wypowiedzenia powinien wynosić nie mniej niż 1 miesiąc.
Oświadczenie woli pracodawcy o skróceniu okresu wypowiedzenia w trybie art. 361 § 1 KP może być złożone tylko łącznie z wypowiedzeniem umowy o pracę, a nie w okresie późniejszym. Oznacza to, że o fakcie skrócenia okresu wypowiedzenia oraz o wymiarze tego skrócenia pracownik powinien być poinformowany już w piśmie zawierającym wypowiedzenie umowy o pracę3.
W odróżnieniu od skrócenia okresu wypowiedzenia na podstawie art. 36 § 6 KP – odcinek czasu, o jaki skrócony został okres wypowiedzenia w trybie art. 361 KP jest zaliczany do stażu pracy, zaś pracownik otrzymuje z tego tytułu rekompensatę pieniężną w formie odszkodowania. Wysokość odszkodowania jest równa wysokości wynagrodzenia należnego za skróconą część okresu wypowiedzenia.
W punkcie 4.6 świadectwa pracy powinna znaleźć się adnotacja o zastosowaniu skróconego okresu wypowiedzenia w omawianym trybie.
1Por. wyrok SN z dnia 2.12.1997 r., I PKN 415/97, OSNAPiUS 1998/20/594
2Por. uchwałę SN (skład 7 sędziów) z dnia 24.02.1994 r., I PZP 57/93, OSNC 1994/7-8/144
3Zob. wyrok SN z dnia 19.12.1990 r., I PR 391/90, OSNC 1992/11/206