Skopiuj link
Formalnie…
Niewątpliwie zasadą jest sporządzanie umowy o pracę – po pierwsze – w formie pisemnej, po drugie natomiast – w dniu rozpoczęcia pracy. Przemawia za tym wprost wykładnia art. 29 § 1 i § 2 kodeksu pracy oraz wzór formularza umowy o pracę stanowiący załącznik do rozporządzenia MPiPS z dnia 28.05.1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika.
W świetle art. 29 § 2 kodeksu pracy umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika pracodawca powinien potwierdzić mu na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Treść umowy a treść „potwierdzenia”
Zgodnie z art. 29 § 1 kodeksu pracy umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, wymiar czasu pracy oraz termin rozpoczęcia pracy.
Z cytowanego powyżej przepisu art. 29 § 2 kodeksu pracy wynika, iż ustalenia mają dotyczyć: stron umowy, jej rodzaju oraz warunków. Czym są te warunki? Czy zawarcie umowy i potwierdzenie na piśmie jej warunków to to samo?
Warunki, o których mowa w tej normie prawnej to właśnie te wymienione w art. 29 § 1 pkt 1 – 4 kodeksu pracy. Terminem rozpoczęcia pracy będzie data ustalona ustnie lub też dzień faktycznego rozpoczęcia świadczenia pracy. Zawarcie umowy jest czynnością prawną, natomiast potwierdzenie – czynnością „techniczną”, jeśli nie dopełniono pisemnej formy.
Niezachowanie formy pisemnej unieważnia umowę?
Powołany powyżej przepis mówiący o zawarciu umowy o pracę bez zachowania formy pisemnej wskazuje, iż kontrakt pracowniczy teoretycznie może być zawarty także w innej formie, np. ustnej lub też poprzez faktyczne rozpoczęcie wykonywania pracy przez pracownika (za zgodą i wiedzą pracodawcy oczywiście). Ze względu jednak na ochronny charakter przepisów prawa pracy, ustawodawca wymaga niezwłocznego (bo już w dniu rozpoczęcia pracy) potwierdzenia takiego zatrudnienia na piśmie.
Należy stwierdzić więc, iż niezachowanie formy pisemnej jest uchybieniem formalnym, nie powodującym nieważności umowy. Potwierdza to Sąd Najwyższy w jednym ze swoich orzeczeń (z 04.11.2009 r., I PK 105/09) stanowiąc, iż „do zawarcia umowy o pracę może dojść w sposób dorozumiany. Niezachowanie formy pisemnej nie powoduje zaś jej nieważności”.
Sankcja
Przypomnienia wymaga również fakt, iż w ściśle określonych sytuacjach niezachowanie formy pisemnej będzie także dla pracodawcy skutkowało odpowiedzialnością wykroczeniową. Zgodnie bowiem z treścią art. 281 pkt 2 kodeksu pracy w przypadku niepotwierdzenia na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu podlegają karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.
Podsumowując…
Mając na uwadze powyższe rozważania należy podkreślić, iż w związku ze zbieżną „zawartością” umowy o pracę i jej pisemnego potwierdzenia, a także ogólną zasadą pisemności w prawie pracy, nie należy zwlekać z wręczeniem pracownikowi pisemnej umowy o pracę. Może to bowiem stanowić w konkretnych przypadkach zarzut tzw. nielegalnego zatrudnienia.