Uprawnienia rodzicielskie 2016 r. w sytuacjach nietypowych

Zakres regulacji obecnie

Zgodnie z art. 182 kodeksu pracy, jeżeli matka rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka, nie przysługuje jej część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu oddania dziecka. Jednakże urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.

Zdaniem wnioskodawcy legislacyjnego (MPiPS – uzasadnienie projektu z dnia 27.03.2015r.) ze względu na objęcie regulacją art. 180 Kodeksu pracy również sytuacji porzucenia dziecka przez pracownicę, przepis ten wymaga stosownego uzupełnienia o taką okoliczność i dostosowania brzmienie przepisu do obecnej nomenklatury poprzez zastąpienie określenia „dom małego dziecka” terminem „piecza zastępcza”.

Uprawnienia ojca dziecka po nowelizacji

Zmodyfikowany art. 182 kodeksu pracy pozbawia pracownicę, która porzuciła dziecko lub umieściła je, na podstawie orzeczenia sądu, w pieczy zastępczej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo w zakładzie rehabilitacji leczniczej, części urlopu macierzyńskiego przypadającej po zaistnienia jednej z wyżej wymienionych okoliczności. Jednakże urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.

W nowo dodanym art. 180 § 13 kodeksu pracy prawodawca wprost wskazuje, iż osobą uprawnioną do wykorzystania pozostałej części urlopu macierzyńskiego jest pracownik – ojciec wychowujący dziecko albo pracownik – inny członek najbliższej rodziny. Taki urlop będzie przysługiwał w części przypadającej po dniu porzucenia dziecka. Zgodnie jednak z nową regulacją, wymagane jest spełnienie dodatkowego warunku, a mianowicie urlop może rozpocząć się nie wcześniej niż po wykorzystaniu przez:

• pracownicę, po porodzie, co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego;
• ubezpieczoną – matkę dziecka, zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie.

Porzucenie przez nieubezpieczoną…

W/w osoby otrzymają urlop macierzyński także w przypadku porzucenia dziecka przez matkę nieobjętą ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, albo nieposiadającą tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem co wynika z art. 180 § 15 pkt 2 kodeksu pracy.

Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego oraz urlopu macierzyńskiego i okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu nie może przekroczyć wymiaru urlopu macierzyńskiego przewidzianego w art. 180 § 1 kodeksu pracy.

Podsumowując….

Powyższa sytuacja nietypowa jest oczywiście uprawnieniem pracownika – ojca wychowującego dziecko lub pracownika – innego członka najbliższej rodziny. Wymaga jednak konkretnego działania ze strony tych osób. Zgodnie bowiem z art. 180 § 16 części urlopu macierzyńskiego udziela się na pisemny wniosek:

• pracownika – ojca wychowującego dziecko albo
• pracownika – innego członka najbliższej rodziny.

Pracodawca musi uwzględnić wniosek. Jak wynika z wyżej wymienionego przepisu, do samego wniosku uprawniony będzie musiał załączyć określone dokumenty. Nadal jednak czekamy na rozporządzenie, do którego odsyła ustawodawca w art. 186^8a kodeksu pracy.