Skopiuj link
Wygaśnięcie stosunku pracy następuje z mocy prawa niezależnie od woli stron, w związku z zaistnieniem określonego przez przepis zdarzenia. W istocie więc pracodawca stwierdza wyłącznie wygaśnięcie stosunku pracy, a nie składa oświadczenia wywołującego określony skutek prawny. W świetle art. 66 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy jedną z przesłanek powodujących wygaśnięcie stosunku pracy jest tymczasowe aresztowanie pracownika. Otóż umowa o pracę wygasa (niezależnie od woli stron) z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, o ile pracodawca nie rozwiązał wcześniej bez wypowiedzenia umowy o pracę z winy pracownika.
Pracodawca wiedzę o tymczasowym aresztowaniu pracownika powinien powziąć w trybie określonym przez art. 261 § 3 Kodeksu postępowania karnego, w świetle którego sąd jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o zastosowaniu tymczasowego aresztowania „pracodawcę, szkołę lub uczelnię, w stosunku do żołnierza – jego dowódcę, a w przypadku, gdy oskarżonym jest przedsiębiorca lub niebędący pracownikiem członek organu zarządzającego przedsiębiorcy, na jego wniosek – zarządzającego przedsiębiorstwem”. Skutek w postaci wygaśnięcia umowy o pracę nastąpi w chwili upływu trwającego nieprzerwanie 3-miesięcznego okresu nieobecności pracownika w pracy z powodu wydania przez sąd postanowienia o tymczasowym aresztowaniu.
W stanie faktycznym przedstawionym na wstępie nieobecność pracownika w pracy nie jest jednak spowodowana wydaniem przez sąd postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, lecz wynika z uprzedniego udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego. A zatem, jeśli tymczasowe aresztowanie pracownika nastąpiło w okresie, w którym nieobecność pracownika w pracy miała charakter usprawiedliwiony z uwagi na udzielenie urlopu bezpłatnego, tymczasowe aresztowanie nie powoduje wygaśnięcia umowy o pracę. Jak wskazano w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 1984 r. (sygn. akt III PZP 1/84, publik. OSNCP 1984, nr 9, poz. 154), umowa o pracę wygasa bowiem z upływem 3-miesięcznej nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, podczas gdy w czasie urlopu bezpłatnego nieobecność pracownika w zakładzie pracy spowodowana jest udzieleniem tego urlopu, a nie tymczasowym aresztowaniem.
Stan faktyczny przedstawiony w pytaniu można rozważać w kontekście stwierdzenia wygaśnięcia umowy spowodowanego tymczasowym aresztowaniem, dopiero gdy ulegnie zakończeniu okres usprawiedliwionej nieobecności pracownika spowodowanej udzieleniem urlopu bezpłatnego. Dopiero z tą chwilą nieobecność pracownika w pracy będzie miała charakter usprawiedliwiony z uwagi na tymczasowe aresztowanie pracownika, a więc rozpocznie się bieg okresu wskazanego w art. 66 § 1 Kodeksu pracy.