Ustawowy obowiązek
Pracodawca obowiązany jest wskazać w świadectwie pracy wszystkie okresy nieskładkowe uwzględniane przy ustaleniu prawa do emerytury i renty przypadające w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy. Obowiązek ten statuuje § 1 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. z 1996 r., nr 60, poz. 282 z póź. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Wskazany przepis stanowi, iż w świadectwie pracy, oprócz informacji określonych w art. 97 § 2 Kodeksu pracy, zamieszcza się informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczenia społecznego, dotyczące m.in. okresów nieskładkowych, przypadających w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy, uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty.
Obowiązek wskazania okresów nieskładkowych potwierdza stanowiący załącznik do rozporządzenia wzór świadectwa pracy. Zgodnie ze wzorem w ustępie 4 pkt 10 świadectwa pracy powinny zostać wyszczególnione informacje o okresach nieskładkowych przypadające w okresie zatrudnienia, uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty.
Okresy nieskładkowe
W celu zdefiniowania pojęcia okresu nieskładkowego odwołać się należy do przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 z póź. zm.), zwaną dalej ustawą o emeryturach i rentach. Stosownie do dyspozycji art. 7 ustawy o emeryturach i rentach okresami nieskładkowymi są następujące okresy:
- pobierania:
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy;
- zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego;
- świadczenia rehabilitacyjnego;
- świadczeń wymienionych w lit. b i c po ustaniu obowiązku ubezpieczenia;
- pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie lub po ustaniu obowiązku ubezpieczenia społecznego z innego tytułu;
- niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy, na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zostało wypłacone odszkodowanie;
- przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy – z powodu opieki nad dzieckiem:
- w wieku do lat 4 – w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie – bez względu na liczbę dzieci – do 6 lat,
- na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny – dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko;
- przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy opieki pielęgnacyjnej nad inwalidą wojennym zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia;
- przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane koniecznością opieki nad innym niż dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo uznanym za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia;
- urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie nieudzielenia urlopu bezpłatnego małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych,
w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą; - nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów;
- studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym
w decyzji o ich utworzeniu; - asystenckich studiów przygotowawczych;
- dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych i oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza – w granicach do 1 roku;
- pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego;
- udokumentowanej niezdolności do pracy, za które wypłacone zostały z Funduszu Pracy: zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia.
Katalog okresów nieskładkowych zawarty w art. 7 ustawy o emeryturach i ma charakter zamknięty. Oznacza to, iż w świadectwie pracy jako okresy nieskładkowe nie mogę być ujawnione inne okresy niż wskazane w art. 7 ustawy o emeryturach i rentach. W szczególności w tym punkcie nie wskazuje się nieobecności nieusprawiedliwionych oraz nieobecności usprawiedliwionych niepłatnych.
Jak wskazać okresy nieskładkowe w świadectwie pracy?
Pracodawca obowiązany jest zamieścić w świadectwie pracy wszystkie okresy nieskładkowe, które miały miejsce w całym okresie zatrudnienia pracownika, którego dotyczy świadectwo. Wskazując okresy nieskładkowe pracodawca powinien wskazać w porządku chronologicznym daty ich rozpoczęcia, jak i zakończenia (w obu przypadkach dzień, miesiąc, rok). Nie powinien jednak zamieszczać informacji o podstawie uznania danego okresu za nieskładkowy.
Jeżeli okresów nieskładkowych było wiele, za dopuszczalne należy uznać zamieszczenie informacji o nich w załączniku stanowiącym integralną część świadectwa. W takim przypadku w ust. 4 pkt 10 świadectwa pracy należy zamieścić informację o załączniku ze wskazaniem liczby stron lub pozycji. Załącznik powinien być w taki sposób opisany, aby możliwe było jego powiązanie ze świadectwem pracy.