Kiedy może nastąpić zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy?
Przepis art. 362 k.p. przyznaje pracodawcy uprawnienie do zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w przypadku rozwiązania umowy o pracę z tym pracownikiem w drodze wypowiedzenia. Dla zastosowania tej konstrukcji nie ma znaczenia, która strona stosunku pracy złożyła oświadczenie o wypowiedzenie umowy. Art. 362 k.p. nie ma natomiast zastosowania w przypadku rozwiązania umowy o pracę w innym niż wypowiedzenie trybie, tj. rozwiązania ze skutkiem natychmiastowym, w drodze porozumienia stron lub na skutek upływu terminu, na który umowa została zawarta.
Forma zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy stanowi oświadczenie woli pracodawcy. Jest to bowiem wyłączne prawo pracodawcy. Straciły zatem aktualność prezentowane dotychczas w judykaturze i doktrynie poglądy, iż zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy powinno nastąpić w drodze porozumienia stron.
Oświadczenie woli w przedmiocie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy powinno zostać dokonane w taki sposób, aby jego treść nie budziła wątpliwości co do intencji składającego oświadczenie. Powinno ono być wyraźne i jednoznaczne. Nie może zostać złożone w sposób dorozumiany.
Posłużenie się przez ustawodawcę zwrotem "w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę" wskazuje, iż oświadczenie w przedmiocie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy może zostać dokonane jednocześnie z oświadczeniem woli o wypowiedzeniu umowy bądź później. Nie może natomiast zostać dokonane wcześniej, tj. przed złożeniem oświadczenia w przedmiocie wypowiedzenia umowy o pracę.
Zakres zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
Pracodawca w oświadczeniu o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy określa zakres tego zwolnienia. Może ono obejmować zarówno całość okresu wypowiedzenia, jak i jego część. Należy zaznaczyć, iż pomimo zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy pracownik nadal poznaje w stosunku pracy i ciążą na nim pozostałe obowiązki pracownicze, w szczególności obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy i wykonywania poleceń pracodawcy.
Prawo do wynagrodzenia
Pracownikowi zwolnionemu z obowiązku świadczenia pracy przysługuje prawo do pełnego wynagrodzenia za pracę. Przepis art. 362 k.p. stanowi bowiem wyjątek od wyrażonej w art. 80 k.p. zasady, iż wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną.
Cofnięcie oświadczenia w przedmiocie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
Przepisy nie regulują kwestii cofnięcia przez pracodawcę oświadczenia o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy. Luka prawna skutkuje znaczną rozbieżnością poglądów. Część przedstawicieli doktryny stoi na stanowisko, iż pracodawca może cofnąć oświadczenie woli o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy bez konieczności spełnienia jakichkolwiek dodatkowych warunków. Równocześnie dużo zwolenników ma pogląd, iż cofnięcie oświadczenia o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy wymaga zgody pracownika. Można także spotkać się z opinią, iż ze względu na brak przepisów przewidujących możliwość cofnięcia oświadczenia o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy, pracodawca nie może cofnąć swojego oświadczenia. Wątpliwości może rozstrzygnąć sam ustawodawca uzupełniając lukę prawną bądź Sąd Najwyższy w drodze wykładni przepisów.