Skopiuj link
Opłaty od pism wszczynających postepowanie w sprawie
Bardzo ważnym pojęciem przy omawianiu obowiązku ponoszenia przez strony opłat sądowych w sprawach z zakresu prawa pracy jest pojęcie wartości przedmiotu sporu. Jest to podana przez stronę dochodzącą roszczenia majątkowego kwota pieniężna (art. 19 ust. 1 k.p.c.).
W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50000 zł, pracownik na mocy art. 96 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1025 z póź. zm.), zwanej dalej ustawą o kosztach sądowych, jest zwolniony z obowiązku ponoszenia opłat sądowych. Obowiązany jest ponieść tylko opłatę sądową od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w kwocie 30 zł.
Jeżeli wartość przedmiotu sporu przekracza 50000 zł pracownik ponosi opłatę sądową w postaci opłaty stosunkowej (art. 35 ustawy o kosztach sądowych). Opłata stosunkowa wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, jednakże nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100000 zł (art. 13 ustawy o kosztach sądowych).
Ustawodawca nie przewidział podobnego zwolnienia względem pracodawcy. Pracodawca, zarówno gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50000 zł, jak i gdy przekracza ten próg, obowiązany jest uiścić opłatę stosunkową. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przewyższa 50000 zł, pracodawca uiszcza opłatę podstawową w kwocie 30 zł wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia z dnia 27 marca 2007 roku, w świetle której „w sprawie z zakresu prawa pracy toczącej się z powództwa pracodawcy, w której wartość przedmiotu sporu nie przewyższa 50000 złotych, pozwany pracownik powinien uiścić od swojej apelacji opłatę podstawową w kwocie 30 złotych, o której mowa w art. 35 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2007 roku, II PZP 1/07).
W sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy wszczętych z inicjatywy PIP pracownik i pracodawca uiszczają opłatę podstawową od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 35 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych).
Wydatki
Stosownie do dyspozycji art. 97 ustawy o kosztach sądowych w toku postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy o roszczenia pracownika wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Sąd pracy w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji rozstrzyga o tych wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113, jednak obciążenie pracownika tymi wydatkami może nastąpić w wypadkach szczególnie uzasadnionych.
Z cytowanego przepisu wynika, iż w sprawach z zakresu prawa pracy wszczętych z inicjatywy pracownika wydatki obciążające tego pracownika ponosi Skarb Państwa. Tymi wydatkami w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie zostanie obciążana strona przegrywająca. Jeżeli zatem powództwo pracownika zostanie uwzględnione, sąd obciąży wydatkami pracodawcę, chyba że jest on zwolniony od kosztów sądowych. Natomiast w przypadku oddalenia powództwa pracownika zostanie on obciążony tymi wydatkami jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych, np. gdy niewłaściwym zachowaniem przyczynił się do powstania wydatków.
Zwolnienie od kosztów sądowych
Pracownik jak i pracodawca mogą domagać się zwolnienia od kosztów sadowych w całości lub części. Strona może domagać się zwolnienia od kosztów sądowych, jeżeli zachodzi konieczność ich uiszczenia, a nie dysponuje środkami na ich poniesienie. W praktyce pracownicy najczęściej składają wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 50000 zł.
Pracownik wnoszący o zwolnienie od kosztów obowiązany jest złożyć oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Powinien dołączyć do niego oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania (art. 102 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych). Na podstawie tych dokumentów sąd podejmie decyzję w przedmiocie zwolnienia pracownika od kosztów sądowych oraz zakresu tego zwolnienia.
Pracodawca będący osobą fizyczną, który domaga się zwolnienia od kosztów sadowych, przedkłada takie same dokumenty jak pracownik. Jeżeli pracodawca jest osobą prawną to wówczas musi za pomocą dokumentów (np. rachunków, bilansu) wykazać, że nie ma dostatecznych środków na uiszczenie kosztów sądowych (art. 103 k.p.).