W myśl art. 82 ust 9a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 581 z późn. zm.), zwana dalej ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej, osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą lub osoba z nią współpracująca, pobierająca zasiłek macierzyński w kwocie niższej, niż kwota świadczenia rodzicielskiego, tj. 1000 zł netto, nie opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Zwolnienie to dotyczy zarówno osób pobierających zasiłek macierzyński z tytułu prowadzenia działalności, jak i z innych tytułów, np. pracowniczego, w trakcie którego mają obowiązek deklarowania i opłacania składki zdrowotnej jako przedsiębiorca.
Z uwagi na fakt, iż składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy jest miesięczna i niepodzielna (art. 79 ust.2 o ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej), zwolnienie to będzie przysługiwało od miesiąca następującego po miesiącu, w którym ubezpieczony nabył prawo do zasiłku macierzyńskiego, chyba że prawo to nabędzie od pierwszego dnia danego miesiąca. Wówczas nie opłaci składki również za pierwszy miesiąc. Ostatnim miesiącem zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej, będzie ostatni pełny miesiąc, za który przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego.
W przypadku prawa do zasiłku macierzyńskiego za część miesiąca, składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy będzie należna w pełnej wysokości.
W sytuacji, w której osoba pobierająca zasiłek macierzyński do wysokości 1000 zł netto z innego tytułu rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, nie będzie musiała opłacać należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności.
Przedsiębiorca, korzystający z takiego zwolnienia powinien w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego dokonać zgłoszenia wyrejestrowania z ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia oraz zgłosić się z kodem 0580 (osoba prowadząca pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego) lub kodem 0581 (osoba współpracująca z osobą prowadząca pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego).
W miesiącach, za które przysługuje zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca powinien złożyć deklarację rozliczeniową z zadeklarowaną podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne obowiązującą w danym roku kalendarzowym, natomiast w pozycji kwota składki wpisać „0”.