Skopiuj link
Zwolnione czy nie zwolnione?
Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328 z późn. zm.), zwalnia z podatku dochodowego od osób fizycznych otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Zakresem zwolnienia nie są objęte:
- określone w prawie pracy odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
- odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
- odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
- odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
- odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali podatkowej lub podlegają podatkowi liniowemu,
- odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
W związku ze zmianą przepisów powstała wątpliwość, czy świadczenia otrzymane przez pracowników na podstawie programu dobrowolnych odejść korzystają ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Część ekspertów stoi na stanowisku, iż świadczenia z programu dobrowolnych odejść mają charakter odprawy i podlegają opodatkowaniu. Dużo zwolenników ma też pogląd, w myśl którego rzeczone świadczenia stanowią odszkodowanie za brak wynagrodzenia i nie podlegają podatkowi dochodowego od osób fizycznych. Prezentowane jest również stanowisko, iż świadczenia z programu dobrowolnych odejść mają charakter mieszany. Po części stanowią one odprawę w rozumieniu ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1474), zwanej dalej ustawą o zwolnieniach grupowych, a po części odszkodowanie. Obowiązek zapłaty podatku dotyczy części stanowiącej odprawę.
Koniec wątpliwości
Powstałe wątpliwości wyjaśnił Minister Finansów w Interpretacji ogólnej z dnia 23 czerwca 2016 roku, nr DD3.8201.1.2016.MCA. Miała ona na celu zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej.
Minister Finansów zauważył, iż pracownik, który przystępuje do programu dobrowolnych odejść, otrzymuje dodatkowe świadczenia ponad te, które zwyczajowo przewiduje Kodeks pracy lub ustawa o zwolnieniach grupowych. Świadczenia te nie mogą zostać uznane za odszkodowanie lub zadośćuczynienie. Mają one bowiem na celu zrekompensowanie pracownikom skutków zdarzeń, które związane są ze zgodnym z prawem rozwiązaniem umowy o pracę i nie mają cech czynu niedozwolonego. Prowadzi to do wniosku, iż świadczenia otrzymane z programu dobrowolnych odejść nie korzystają ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W ocenie Ministra Finansów „zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, w odniesieniu do świadczeń, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:
- otrzymane świadczenie jest odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
- otrzymanie odszkodowania jest następstwem zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę,
- do otrzymanego odszkodowania lub zadośćuczynienia nie mają zastosowania wyłączenia, o których mowa lit. a-g w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT.”.
