Zgodnie z przepisami prawa pracy pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego. W trakcie tego urlopu pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia, w związku z czym pracodawca nie nalicza za niego składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Okres urlopu bezpłatnego jest więc dla ubezpieczonego okresem nieskładkowym.
Jeżeli ubezpieczony osiągał ze stosunku pracy wynagrodzenie w kwocie co najmniej równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę obowiązującemu w danym roku kalendarzowym, z tytułu zawartej w tym samym czasie umowy zlecenia z innym płatnikiem składek ubezpieczenia emerytalne i rentowe miały dla niego charakter dobrowolny. Obowiązkowym ubezpieczeniem było dla niego tylko i wyłącznie ubezpieczenie zdrowotne. W momencie gdy zawnioskował o urlop bezpłatny, na okres udzielonego przez pracodawcę urlopu zleceniodawca powinien dokonać zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu wykonywania umowy zlecenia, bowiem z pracowniczy tytuł do ubezpieczeń został na ten okres zawieszony.
Podobnie powinien postąpić pracodawca, który zawiera umowy zlecenia z własnym pracownikiem. Umowy cywilnoprawne wykonywane na rzecz własnego pracodawcy są obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń społecznych (w tym również ubezpieczenia chorobowego) i zdrowotnego, a składki deklarowane na te ubezpieczenia należy wykazać w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem pracowniczym. Jeżeli pracodawca wyrazi zgodę na udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego, umowa zlecenia jaką zawarł w trakcie trwania stosunku pracy będzie obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wówczas powinien dokonać zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z kodem tytułu ubezpieczenia 0411xx, wykazując należne składki. Składka na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy w tym przypadku będzie naliczona tylko wówczas, gdy przystąpi on do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Po zakończonym urlopie bezpłatnym umowa zlecenia na rzecz innego płatnika składek przy osiąganym minimalnym przychodzie ze stosunku pracy znów będzie rodziła obowiązek jedynie ubezpieczenia zdrowotnego, a wykonywana na rzecz własnego pracodawcy stanie się obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń z obowiązkową składką chorobową oraz pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia.
Podstawa prawna:
- art. 174 § 2 k.p.,
- art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.).