Skopiuj link
Zmiana harmonogramu
Kodeks pracy bardzo lapidarnie reguluje problematykę harmonogramu czasu pracy. Art. 129 § 3 k.p. statuuje dopuszczalność sporządzenia grafiku, minimalny czas, na jaki może on zostać sporządzony, i obowiązek pracodawcy przekazania pracownikowi grafiku do wiadomości. Art. 129 § 4 k.p. wymienia zaś sytuacje, w których pracodawca nie ma obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy. Ustawodawca nie uregulował natomiast zasad zmiany wcześniej ustalonego grafiku.
W kwestii dopuszczalności i zasad zmiany grafiku wypowiedział się Generalny Inspektor Pracy. W stanowisku z dnia z 6 kwietnia 2009 r., nr GPP-417-4560-19/09/PE/RP, GIP stwierdził, iż „Harmonogram czasu pracy nie może być jednak dowolnie zmieniany w czasie trwania okresu rozliczeniowego. Zmiany są dopuszczalne jedynie w sytuacjach określonych w zakładowych źródłach prawa pracy (np. długotrwała nieobecność lub choroba innego pracownika) oraz w kodeksie pracy (art. 1513 i art. 15111). Jeśli zatem dopuszczalność zmiany harmonogramu czasu pracy pracownika nie wynika z tych przepisów, jest ona niedopuszczalna.”.
Podobny pogląd wyraziło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w stanowisku z dnia 18 października 2013 r. W jego ocenie „Z przepisu tego (art. 129 § 3 k.p. – przypis redakcji) nie wynika wprost, że dopuszczalne jest dokonywanie zmian w rozkładzie czasu pracy pracownika, jednak jest to praktykowane. Należy uznać, że zmiany w rozkładach czasu pracy pracowników są dopuszczalne z przyczyn obiektywnych. Zdaniem Departamentu Prawa Pracy MPiPS z art. 129 § 3 k.p. nie wynika, z jakim wyprzedzeniem mogą być one dokonywane. Regulacja w tym zakresie może natomiast być zawarta w przepisach wewnątrzzakładowych, obowiązujących u pracodawcy, np. w regulaminie pracy.”.
Dopuszczalna jest zatem zmiana grafiku. Przy czym przesłanki zmiany harmonogramu oraz zasady dokonywania tej zmiany winny zostać określone w przepisach wewnątrzzakładowych obowiązujących u pracodawcy. Zaznaczyć również należy, iż określone w przepisach wewnątrzzakładowych sytuacje, w jakich dopuszczalna jest zmiana grafiku, winny mieć charakter wyjątkowy, nadzwyczajny oraz być związane z okolicznościami niemożliwymi do przewidzenia w momencie sporządzania grafiku. Zmiana grafiku może również nastąpić w związku z zaistnieniem sytuacji mających swoje źródło w przepisach prawa, np. w razie udzielenia pracownikowi czasu wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy.
Zgoda pracownika na zmianę grafiku
Pracownik ma prawo swobodnie dysponować czasem wolnym od pracy. Natomiast wszelkie zmiany grafiku stanowią ingerencję w tę swobodę. W związku z tym powstaje pytanie, czy pracodawca powinien uzyskać zgodę zainteresowanego pracownika na zmianę grafiku.
Część doktryny uważa, iż w nagłych przypadkach określonych w regulaminie pracodawca może zmienić grafik czasu pracy z dnia na dzień, bez zgody zainteresowanego pracownika. O rzeczonej zmianie pracodawca powinien poinformować pracownika z takim wyprzedzeniem, aby ten mógł się do niej dostosować. Można również spotkać się z poglądem, iż zmiana harmonogramu powinna mieć miejsce jedynie w wyjątkowych sytuacjach, na co najmniej 1 tydzień przed datą, w której grafik został zmieniony. Termin tygodniowy wynika z art. 129 § 3 k.p., zgodnie z którym pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład.
Wydaje się, iż nie ma jednoznacznej, satysfakcjonującej wszystkich odpowiedzi na pytanie, czy pracodawca musi uzyskać zgodę pracownika na zmianę grafiku. Jednakże mając na względzie stanowiska GIP i MPiPS, właściwe wydaje się uregulowanie kwestii udzielenia przez pracownika zgody na zmianę harmonogramu w przepisach wewnątrzzakładowych. Powinny one określać w szczególności, czy zgoda jest konieczna oraz w jakich sytuacjach można odstąpić od wymogu uzyskania zgody.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta