Skopiuj link
Odpowiedź:
Art. 129 § 1 k.p. określa przeciętne dobowe i tygodniowe normy czasu pracy. Definiuje on również tzw. podstawowy system czasu pracy. Z przepisu wynika, iż czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135-138 k.p., 143 k.p. i 144 k.p.
Ustawodawca w art. 129 § 1 k.p. posłużył się zwrotem „czas pracy nie może przekraczać”. Niedopuszczane jest zatem wydłużanie dobowych i tygodniowych norm czasu pracy. Ich wydłużane może nastąpić jedynie w sytuacji, gdy przepisy Kodeksu pracy lub przepisy ustaw odrębnych wyraźnie dopuszczają taką możliwość.
W podstawowym systemie czasu pracy dobowa norma czasu pracy wynosi 8 godzin. W związku z tym niedopuszczalne jest planowanie pracy w niektóre dni dłużej 8 godzin, a w inne krócej (jest to cecha równoważnego czasu pracy). Jedynie wyjątkowo pracownik może pracować ponad 8 godzin, a później przez czas odpowiednio krótszy. Dotyczy to pracy w godzinach nadliczbowych (art. 151 i n. k.p.). W takim przypadku praca ponad dobowy wymiar czasu pracy rekompensowana jest czasem wolnym (art. 1512 k.p.).
Tygodniowa norma czasu pracy wynosi 40 godzin i ma charakter przeciętny. Jej rozliczenie powinno następować w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym. Oznacza to, iż w ramach okresu rozliczeniowego pracownik może w danym tygodniu świadczyć pracę w wymiarze przekraczającym 40 godzin, a w innych tygodniach przez mniejszą liczbę godzin.
Określona w art. 129 k.p. tygodniowa norma ma zastosowanie także w pozostałych systemach czasu pracy określonych w Kodeksie pracy. Jedyny wyjątek dotyczy systemu pracy w ruchu ciągłym. W tym systemie dopuszczalne jest bowiem przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień (art. 138 k.p.).
Normy czasu pracy określone w art. 129 k.p. są modyfikowane przez przepisy szczególne, skracające czas pracy niektórych grup pracowników, np. art. 202 § 1 k.p. w stosunku do młodocianych, art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2046 z póżn. zm.) w stosunku do osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Zgodnie z dyspozycją art. 1411 § 2 k.p. rozkład czasu pracy może przewidywać przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.
Cytowany przepis statuuje jedną z „odmian” ruchomego czasu pracy. Charakteryzuje się ona tym, iż w ramach wyznaczonego przedziału czasu pracownik samodzielnie decyduje o chwili rozpoczęcia pracy. Od chwili rozpoczęcia pracy pracownik obowiązany jest świadczyć pracę we właściwym dla niego wymiarze czasu pracy. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w podstawowym wymiarze czasu pracy, powinien świadczyć pracę przez 8 godzin liczonych od momentu rozpoczęcia pracy.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta
