Skopiuj link
Zwolnienie od pracy
Wezwanie pracownika do stawienia się w sądzie w charakterze strony lub świadka implikuje obowiązek pracodawcy zwolnienia tego pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie. Stosownie bowiem do dyspozycji § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 1632 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem, pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia.
Z treści cytowanego przepisu wynika, iż obowiązek pracodawcy zwolnienia pracownika od pracy dotyczy nie tylko wezwania pochodzącego z sądu. Powstaje on również w przypadku wezwania pracownika przez organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, prokuraturę, policję albo organ prowadzący postępowanie w sprawach o wykroczenia.
Zwolnienie obejmuje czas niezbędny do stawienia się przez pracownika na wezwanie. Obejmuje on zatem czas uczestnictwa w rozprawie oraz czas dojazdu do siedziby sądu i powrotu. W praktyce trudno jest jednak określić ramy czasowe zwolnienia. Podkreślił to Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 stycznia 1998 r., sygn. akt I PKN 500/97, stwierdzając, iż „czas ten nie jest bliżej sprecyzowany w przepisach prawa i nie może być ściśle określony, bo w każdym wypadku musi być dostosowany odpowiednio do sytuacji procesowej, wymagającej dokonania niezbędnych czynności procesowych z osobą wezwaną do sądu”.
Usprawiedliwiona nieobecność w pracy
Czas zwolnienia od pracy w związku z uczestnictwem pracownika w rozprawie sądowej stanowi usprawiedliwioną nieobecność pracownika w pracy. Dokumentem usprawiedliwiającym tę nieobecność jest imienne wezwanie do osobistego stawienia się wystosowane przez organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sąd, prokuraturę, policję lub organ prowadzący postępowanie w sprawach o wykroczenia w charakterze strony lub świadka w postępowaniu prowadzonym przed tymi organami, zawierające adnotację potwierdzającą stawienie się pracownika na to wezwanie (§ 3 pkt 4 rozporządzenia).
Opatrzone stosowną adnotacją wezwanie winno zostać przedstawione pracodawcy przez wezwanego pracownika niezwłocznie po czynności procesowej, w której uczestniczył. Przed tą czynnością pracownik powinien jednak poinformować pracodawcę o wezwaniu. Powinno to nastąpić ze stosownym wyprzedzeniem, czyli takim, które pozwoli pracodawcy na zorganizowanie procesu pracy w taki sposób, aby nieobecność wezwanego pracownika w pracy nie dezorganizowała pracy zakładu pracy.
Wynagrodzenie za czas rozprawy
Za czas uczestnictwa w rozprawie sądowej pracownikowi nie należy się wynagrodzenie za pracę. Jednakże przepisy wewnątrzzakładowe obowiązujące w zakładzie pracy mogą stanowić inaczej i przewidywać, iż pracownikowi za czas uczestnictwa w rozprawie należy się wynagrodzenie.
Zasady zwrotu kosztów i utraconych dochodów świadkom i stronom uczestniczącym w postępowaniu cywilnym określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 623 z późn. zm.), zwana dalej ustawą o kosztach sądowych.
Z treści art. 85 ust. 1 ustawy wynika, iż świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu. Zwrot kosztów następuje w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu. Ponadto na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy świadek ma prawo do zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu. Zwrot przyznawany jest za każdy dzień udziału w czynnościach sądowych w wysokości jego przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu. Oblicza się go według zasad obowiązujących przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop (art. 86 ust. 2 ustawy).
Dokumentem niezbędnym do ustalenia kwoty zwracanego pracownikowi wynagrodzenia jest zaświadczenie wystawione przez pracodawcę, które określa wysokość przeciętnego dziennego wynagrodzenia.
W postępowaniu karnym zasady ustalania zwrotu pracownikowi będącemu świadkiem kosztów dojazdu do sądu oraz utraconego wynagrodzenia zostały określone w taki sam sposób jak w ustawie o kosztach sądowych.
W postępowaniu cywilnym pracownik będący stroną postepowania sądowego może domagać się rekompensaty utraconych zarobków i zwrotu kosztów dojazdu od strony przegrywającej postępowanie.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta