Skopiuj link
Odpowiedź:
Zgodnie z dyspozycją art. 115 k.p. pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda.
Cytowany przepis wyznacza granice odpowiedzialności odszkodowawczej pracownika za szkodę wyrządzoną nieumyślnie. Wynika z niego, iż pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty pracodawcy, czyli za tzw. damnum emergens. Polega ona na faktycznym zmniejszeniu majątku poszkodowanego pracodawcy, czyli na różnicy w majątku pracodawcy pomiędzy jego stanem przed wyrządzeniem szkody, a stanem po jej wyrządzeniu. Szkoda nie obejmuje korzyści, których pracodawca nie uzyska, czyli tzw. lucrum cessans.
Jak wynika z art. 122 k.p., jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Ponosi on zatem odpowiedzialność za straty, które pracodawca poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Wysokość szkody, bez względu rodzaj zawinienia szkody przez pracownika, powinna zostać ustalona zgodnie z cenami faktycznie zapłaconymi przez pracodawcę. W tym zakresie na podstawie odesłania z art. 300 k.p. zastosowanie ma art. 363 § 2 k.p. Przepis ten stanowi, iż jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 1989 r., sygn. akt III PRN 1/89).
W analizowanym stanie faktycznym szkodę pracodawcy stanowi różnica pomiędzy wartością paliwa, jaką on uiścił zgodnie z cennikiem firmy wypożyczającej samochody, a wartością paliwa, jaką by uiścił, gdyby pracownik przed zwrotem auta do wypożyczalni zatankował je na stacji paliw. Jeżeli pracownik zatankowałby samochód przed jego zwrotem do firmy wynajmującej, pracodawca poniósłby jedynie koszty w wysokości zatankowania pojazdu na stacji paliw. Poniesienie tych kosztów pracodawca przewidywał. Szkodę pracodawcy stanowi zatem nadwyżka ponad wartość paliwa, która mogła zostać kupiona na stacji benzynowej.
Kodeks pracy statuuje zasadę, iż potrąceń z wynagrodzenia za pracę pracodawca może dokonać tylko za zgodą pracownika. Przepis art. 87 § 1 k.p. wprowadza wyjątki od tej reguły. Upoważnia on bowiem pracodawcę do potrącenia z wynagrodzenia za pracę bez zgody pracownika następujących należności:
- sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
- sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
- zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
- kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.
Ponadto na podstawie art. 87 § 7 k.p. pracodawca jest uprawniony do odliczenia z wynagrodzenia należnego pracownikowi, bez jego zgody, kwot wypłaconych w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Odszkodowanie należne pracodawcy za szkodę wyrządzoną mu przez pracownika nie należy do żadnej z kategorii należności wskazanych w art. 87 § 1 i 7 k.p. Tym samym bez zgody pracownika pracodawca nie może go potrącić z wynagrodzenia za pracę. Zgoda powinna zostać wyrażona na piśmie (art. 91 § 1 k.p.).
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta
