Skopiuj link
Odpowiedź:
Stosownie do dyspozycji art. 42e ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o PIT, w przypadku gdy za zakład pracy wypłaty świadczeń określonych w art. 12 dokonuje komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, jest on obowiązany, jako płatnik, do poboru zaliczki na podatek, stosując do wypłacanych świadczeń najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.
Cytowany przepis nakłada na komorników sądowych egzekwujących na rzecz pracowników-wierzycieli należności ze stosunku pracy obowiązki płatnika składek. Rzeczone obowiązki ustawodawca nałożył również na podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy.
Warunkiem zastosowania art. 42e ustawy o PIT jest dokonanie przez komornika wypłaty świadczeń określonych w art. 12 ustawy o PIT (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FSK 855/13).
Komornik ma obowiązek przekazać kwoty pobranych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczkę. Powinny one zostać przekazane na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania. W sytuacji gdy płatnik nie jest osobą fizyczną, zaliczka winna zostać przekazane na rachunek bankowy urzędu skarbowego właściwego według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, jeżeli płatnik nie posiada siedziby (art. 42e ust. 4 ustawy o PIT).
Ponadto komornik obowiązany jest złożyć do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym zbiorczą deklarację PIT-4R. Deklaracja powinna zostać przesłana do urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną – według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby (art. 42e ust. 5 ustawy o PIT).
Na komornika został nałożony również obowiązek sporządzenia dla podatników, na rzecz których prowadzą egzekucję środków ze stosunku pracy, imiennych informacji rocznych PIT-11. Powinna ona zostać przekazana podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników
o ograniczonym obowiązku podatkowym – urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych (art. 42e ust. 6 ustawy o PIT). Jeżeli płatnik składa informację w formie dokumentu pisemnego, informacje sporządzane w tej formie winny zostać przesłane do urzędu skarbowego do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym (art. 42e ust. 6 ustawy o PIT w zw. z art. 45ba ust. 4 ustawy o PIT).
Z treści art. 17 i 46 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1778 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o sus, wynika, iż obowiązek obliczenia potrącenia z dochodów ubezpieczonych, rozliczenia oraz opłacenia składek za pracowników spoczywa wyłącznie na pracodawcy. Pracodawca nie jest zwolniony z tego obowiązku, w przypadku gdy należne pracownikowi wynagrodzenie za pracę zostało wyegzekwowane przez komornika. Ustawodawca nie przewidział bowiem w ustawie o sus ani w żadnym innym akcie prawnym dotyczącym ubezpieczeń społecznych odpowiednika art. 42e ustawy o PIT.
Powyższe prowadzi do wniosku, iż w przypadku gdy komornik wypłacił pracownikowi wyegzekwowane od pracodawcy wynagrodzenie za pracę, na pracodawcy nadal spoczywa powinność sporządzenia dokumentów rozliczeniowych oraz terminowego opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Powinność opłacenia składek dotyczy zarówno części składek finansowanej przez pracodawcę, jak i przez pracownika. Pracodawca może jednak dochodzić od pracownika zwrotu kosztów, które pracownik zobowiązany byłby ponieść tytułem współfinansowania składek na ubezpieczenia społeczne.
Pracownik samodzielnie opłaca jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Jak wynika bowiem z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1793 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej, w przypadku gdy wypłata przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne jest dokonywana przez komornika, składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca ubezpieczony bezpośrednio na rachunek bankowy wskazany przez właściwy oddział wojewódzki Funduszu.
