Skopiuj link
Stan faktyczny
Powód był pracownikiem pozwanej spółki od 1 lutego 2003 r., tj. od dnia przejścia na podstawie art. 231 k.p zakładu pracy, w którym był on zatrudniony.
W okresie poprzedzającym przejście zakładu pracy oraz przez okres jednego roku od daty przejęcia pracowników obowiązywał Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy z 22 kwietnia 1997 r. W dniu 20 grudnia 2004 r. pozwana zawarła porozumienie z organizacjami związkowymi, na mocy którego ustalono zasady obowiązywania nowego porozumienia. Zostało ono uzupełnione aneksami, w tym aneksem nr 8 z 2013 r. dotyczącym odprawy emerytalno-rentowej.
W dniu 16 września 2013 r., po wcześniejszym zapoznaniu się z treścią aneksu nr 8, powód odmówił podpisania porozumienia w sprawie zmiany warunków umowy o pracę w związku z przyjęciem rzeczonego aneksu.
W dniu 27 września 2013 r. powód otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę zawartej w dniu 1 marca 1997 r. w części dotyczącej odprawy emerytalno-rentowej. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazało zawarcie aneksu nr 8. Okres wypowiedzenia upływał w dniu 31 grudnia 2013 r. Po jego upływie pozwana zaproponowała powodowi warunki dotyczące uprawnień i wysokości odprawy emerytalno-rentowej określone w aneksie nr 8.
Powód wniósł pozew do sądu, w którym domagał się uznania wypowiedzenia zmieniającego za bezskuteczne.
Stanowisko sądów powszechnych
Sąd Rejonowy w T. wyrokiem z 7 maja 2014 r. oddalił powództwo. W jego ocenie ochrona przedemerytalna wynikająca z art. 39 k.p. doznaje ograniczeń wynikających z art. 43 k.p. Przepis ten odnosi się do zmiany dotyczącej większej liczby osób. Zmiana wynikająca z aneksu nr 8 spełnia ten warunek.
Sąd pierwszej instancji nie podzielił argumentacji powoda, że porozumienie z organizacjami związkowymi nie mogło doprowadzić do skutecznej zmiany Układu. W jego ocenie rzeczone porozumienie ma podstawy w art. 21 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1881 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o związkach zawodowych.
Apelację powoda oddalił Sąd Okręgowy w K. Sąd odwoławczy podzielił bowiem pogląd Sądu Rejonowego, że porozumienie z 2004 r. mogło skutecznie doprowadzić do zmiany Układu oraz iż w przedmiotowej sprawie zastosowanie ma wyłączenie ochrony przedemerytalnej przewidziane w art. 43 k.p. Sąd uznał także, iż odesłanie w treści wypowiedzenia do aneksu nr 8 jest wystarczającym określeniem nowych warunków pracy i płacy.
Stanowisko Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy uznał skargę kasacyjną powoda za uzasadnioną.
W jego ocenie art. 43 pkt 1 k.p. ma zastosowanie wyłącznie w przypadku wprowadzenia nowych zasad wynagradzania za pracę. Nie dotyczy on zatem wprowadzenia nowych zasad przyznawania innych świadczeń związanych z pracą. Ustawodawca wyraźnie bowiem rozgranicza pojęcie zasad lub warunków wynagradzania za pracę od pojęcia zasad lub warunków przyznawania innych świadczeń m.in. odprawy emerytalno-rentowej.
Skład Sądu Najwyższego orzekający w niniejszej sprawie stwierdził, iż porozumienie zbiorowe, oparte na ustawie, określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy, kształtuje treść stosunków pracy podobnie jak układ zbiorowy pracy, czyli automatycznie, bezpośrednio oraz zgodnie z zasadami korzystności i uprzywilejowania pracownika (art. 9 § 1 i 2 oraz art. 18 § 1 i 2 k.p.). Nie dotyczy to porozumień zbiorowych nieopartych na ustawie, w których strony (organizacja związkowa i pracodawca) ustalają warunki pracy pracowników. Postanowienia tych porozumień nie mogą być uznane za przepisy prawa pracy i w związku z tym nie kształtują one treści stosunków pracy automatycznie, bezpośrednio i zgodnie z zasadami korzystności i uprzywilejowania pracownika.
W związku z powyższym Sąd Najwyższy uznał, iż istotne znaczenie dla rozpoznania niemniejszej sprawy miała okoliczność, czy pozwana spółka, dokonując w dniu 27 września 2013 r. wypowiedzenia zmieniającego, mogła go dokonać bez ograniczeń dopuszczalności wypowiedzenia zmieniającego, tj. na podstawie art. 24113 § 2 zdanie drugie w zw. z art. 2418 § 2 k.p. Pozwany pracodawca mógłby dokonać wypowiedzenia bez tych ograniczeń, gdyby uczynił to w celu dostosowania indywidualnych warunków zatrudnienia powoda do nowej sytuacji powstałej w wyniku ustania obowiązku stosowania Układu. Jednakże ze stanu faktycznego wynika, iż wypowiedzenie zostało dokonane w celu dostosowania warunków pracy w zakresie odprawy emerytalno-rentowej do postanowień aneksu nr 8 do porozumienia z 2004 r. Celem wypowiedzenia było zatem dostosowanie warunków umowy o pracę powoda do nowej sytuacji powstałej w wyniku zawarcia aneksu nr 8 zmieniającego porozumienie z 2004 r. Taka sytuacja nie jest objęta normą z art. 24113 § 2 zdanie drugie w zw. z art. 2418 § 2 k.p.