Proporcjonalny urlop wypoczynkowy

W roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop:

1. u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze;
2. u kolejnego pracodawcy – w wymiarze:

1. proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego – w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
2. proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym – w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego, z zastrzeżeniem § 2.

Jak wynika z treści przywołanego powyżej przepisu § 1 art. 155¹ kodeksu pracy, urlop w wymiarze proporcjonalnym dotyczy wyłącznie urlopu „kolejnego”, a więc nabywanego z góry z początkiem roku kalendarzowego. Tylko taki urlop może być bowiem redukowany stosownie do okresu przepracowanego u danego pracodawcy w danym roku kalendarzowym. Warto przypomnieć, że pracownik uprawniony jest do kolejnego urlopu w roku kalendarzowym następującym po tym, w którym podjął on pierwszą pracę.

Wymiar urlopu proporcjonalnego u pracodawcy dotychczasowego wyznaczony jest przez okres przepracowany u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy. Modyfikacja tej reguły będzie miała miejsce w sytuacji, gdy pracownik przed ustaniem zatrudnienia, wykorzysta urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze. Zgodnie z §  2 art. 155¹ kodeksu pracy pracownikowi, który przed ustaniem stosunku pracy w ciągu roku kalendarzowego wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż wynikający z § 1 pkt 1 (przywołanego powyżej), przysługuje u kolejnego pracodawcy urlop w odpowiednio niższym wymiarze; łączny wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie może być jednak niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców.

Wymiar urlopu przysługujący pracownikowi u kolejnego pracodawcy zależy od czasu, na jaki został zawarty stosunek pracy. W razie zatrudnienia pracownika na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego, a więc gdy zawarta została umowa terminowa, która kończy się wraz z upływem tego roku lub w roku kolejnym, albo gdy zawarto umowę na czas nieokreślony, wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego. Jeśli pracownik u kolejnego pracodawcy został zatrudniony na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego, wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym. Nie zawsze jednak czas, na jaki zawarty został stosunek pracy u kolejnego pracodawcy, będzie wyznaczał wymiar urlopu. Jeżeli bowiem pracownik przed ustaniem stosunku pracy, a więc u pracodawcy dotychczasowego, wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż należny mu ze względu na okres przepracowany u tego pracodawcy, pracodawca kolejny udzieli temu pracownikowi urlopu w odpowiednio niższym wymiarze bądź nawet nie udzieli go wcale, jeśli u dotychczasowego pracodawcy pracownik wykorzystał urlop w pełnym wymiarze.

Zgodnie z art. 155¹ § 2¹ kodeksu pracy przepis § 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio do pracownika podejmującego pracę u kolejnego pracodawcy w ciągu innego roku kalendarzowego niż rok, w którym ustał jego stosunek pracy z poprzednim pracodawcą.

Na zastosowanie zasady proporcjonalnego wymiaru urlopu u pracodawcy dotychczasowego nie mają wpływu przyczyny i okoliczności ustania stosunku pracy oraz to, czy pracownik, z którym rozwiązany został stosunek pracy, podejmie kolejne zatrudnienie i w związku z tym uzyska możliwość skorzystania z urlopu u pracodawcy kolejnego.

Z dyspozycji art. 155² kodeksu pracy wynika, że sytuacja pracownika ponownie podejmującego pracę po co najmniej miesięcznej przerwie spowodowanej:

• urlopu bezpłatnego;
• urlopu wychowawczego;
• odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, służby przygotowawczej, okresowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych;
• tymczasowego aresztowania;
• odbywania kary pozbawienia wolności;
• nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

 jest taka sama jak pracownika, który podejmuje nowe zatrudnienie. Wyjątek został wprowadzony ustawą nowelizującą z dnia 26 lipca 2013 r., która nadała nowe brzmienie art. 155² § 2. Wskutek tej nowelizacji do okresu urlopu wychowawczego nie stosuje się obniżenia wymiaru urlopu wypoczynkowego przewidzianego w tym przepisie dla pozostałych przerw w pracy wymienionych w § 1. Oznacza to, że jeżeli pracownik mający prawo do urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym w ciągu tego roku zakończył urlop wychowawczy lub jego część, to okres korzystania z urlopu wychowawczego nie powoduje obniżenia wymiaru jego urlopu za ten rok kalendarzowy.

Przy ustalaniu urlopu proporcjonalnego niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 155³ kodeksu pracy.). Jak wynika z art. 155^2a § 1 i 2 kodeksu pracy, przy ustalaniu urlopu proporcjonalnego kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi na podstawie art. 154 § 1 i 2 kodeksu pracy, a niepełny kalendarzowy miesiąc zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca.

Urlop w danym roku kalendarzowym, mimo tych zaokrągleń, nie może jednak przekroczyć wymiaru określonego w art. 154 § 1 i 2 kodeksu pracy. W celu uniknięcia przekroczenia tego wymiaru ostatni pracodawca w danym roku kalendarzowym może udzielić pracownikowi urlopu w wymiarze niższym niż wynikający z okresu pracy u tego pracodawcy.