Zgodnie z art. 153 § 1 kodeksu pracy „pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku”. W zależności od stażu pracy, pracownikowi po przepracowaniu pierwszego roku pracy przysługiwać może odpowiednio:

• 20 dni urlopu – przy stażu pracy krótszym niż 10 lat,
• 26 dni urlopu – przy stażu pracy wynoszącym co najmniej 10 lat.

Do okresu zatrudnienia (stażu), od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

1. zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
2. średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
3. średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
4. średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
5. szkoły policealnej – 6 lat,
6. szkoły wyższej – 8 lat.

Okresy nauki, o których mowa w pkt 1-6, nie podlegają sumowaniu. Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Zatem w upływem każdego przepracowanego miesiąca pracownikowi może przysługiwać 1/12 z 20 bądź z 26 dni urlopu wypoczynkowego, zależnie od przysługującego danemu pracownikowi wymiaru urlopu na podstawie stażu pracy.

Ustawodawca nie przewidział regulacji, która pozwalałaby na zaokrąglanie w górę do pełnego dnia dni urlopu przysługujących pracownikowi w pierwszym roku pracy. Tego rodzaju postanowienie może się jednak znaleźć w przepisach wewnątrzzakładowych i – jako korzystniejsze dla pracowników – będzie miało moc wiążącą dla stron stosunku pracy. Pierwszy urlop powinien być udzielany w godzinach.

„Sytuacja, że za wykonaną pracę pracownik nie nabędzie prawa do urlopu może wystąpić tylko wyjątkowo i to w bardzo ograniczonym zakresie. Dotyczy to tylko pracownika, który w danym roku kalendarzowym podejmuje pierwszą w życiu pracę i zatrudniony będzie krócej niż miesiąc albo okres jego pracy będzie obejmował niepełną część miesiąca. U następnego pracodawcy nabędzie on jednak prawo do urlopu już z chwilą uzupełnienia stażu do pełnego miesiąca. […] W stosunku do urlopu w roku kalendarzowym, w którym pracownik podejmuje pracę po raz pierwszy, nabywanego po każdym miesiącu pracy w wymiarze 1/12 urlopu przysługującego po przepracowaniu roku, przy obliczaniu okresu pracy (stażu) nie będzie miała zastosowania zasada zaokrąglania w górę niepełnych miesięcy pracy, jak to ma miejsce w przypadku urlopu w wymiarze proporcjonalnym (por. art. 155^2a § 2 oraz A. Wypych-Żywicka, Kilka uwag, s. 20). Urlop w wymiarze proporcjonalnym stosuje się bowiem tylko do pracownika uprawnionego do urlopu kolejnego (art. 155¹ § 1).” (Kodeks pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Wojciech Muszalski, dr hab. Krzysztof Walczak).