Świadczenia alimentacyjne, które nie są zaspokajane dobrowolnie przez dłużnika będącego pracownikiem mogą być egzekwowane z wynagrodzenia za pracę. Zostały one bowiem wymienione w art. 87 § 1 kodeksu pracy. Zgodnie z jego treścią z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
- kary pieniężne przewidziane w art. 108.
Jak wynika z powyższej regulacji należności alimentacyjne mają pierwszeństwo przed innymi zobowiązaniami i są potrącane w pierwszej kolejności. Ponadto mogą być one dokonywane do wysokości trzech piątych wynagrodzenia pracownika, a nie tak jak pozostałe należności – do wysokości połowy pensji. Warto zwrócić uwagę, że w odniesieniu do potrąceń alimentacyjnych nie mają zastosowania kwoty wolne od potrąceń, o których mowa w art. 871 kodeksu pracy.
Potrącenia alimentacyjne mogą być dokonywane również bez postępowania egzekucyjnego. Konieczne jest przy tym zachowanie zasad określonych w art. 87 kodeksu pracy. Wystarczy, że wierzyciel przedłoży pracodawcy tytuł wykonawczy i złoży stosowny wniosek. Nie będzie to jednak możliwe, jeżeli:
- świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli,
a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności alimentacyjnych; - wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.