„Odpoczynek, […] to każdy okres, który nie jest czasem pracy, a którym pracownik może swobodnie, tj. według swego uznania, dysponować.” (Kodeks pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Wojciech Muszalski, dr hab. Krzysztof Walczak).

Z przepisów art. 132 oraz 133 kodeksu pracy wynika 11-godzinny dobowy odpoczynek oraz 35-godzinny tygodniowy odpoczynek od pracy. W pierwszym przypadku polski ustawodawca odsyła do doby pracowniczej, w drugim natomiast do tygodnia pracy. Obydwa pojęcia zostały zdefiniowane w art. 128 § 3 kodeksu pracy. Zgodnie z tą normą przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, natomiast przez tydzień należy rozumieć 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego.

Analizując postanowienia działu VI kodeksu pracy odnajdziemy w nim dwie sytuacje dopuszczające przerwanie dobowego odpoczynku od pracy, a dotyczą one:

• pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Pierwszy przypadek dotyczy zamkniętego grona osób, czyli pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz głównych księgowych. Druga grupa okoliczności, a zwłaszcza konieczność usunięcia awarii, powinna cechować się losowością oraz nieprzewidywalnym charakterem. Specyfika działalności pracodawcy polegają ca na usuwaniu awarii nie będzie oczywiście mieściła się w przesłankach wymienionych w art. 132 § 2 pkt 2 kodeksu pracy. Powinno więc to być tzw. „nadprogramowe” i awaryjne działanie zakładu.

W przypadku odpoczynku tygodniowego ustawodawca nie przewiduje możliwości jego przerwania. Pracodawca może jednak w ściśle określonych przypadkach ten odpoczynek skrócić. W świetle art. 133 § 2 kodeksu pracy w przypadku wystąpienia okoliczności dopuszczających przerwanie dobowego odpoczynku oraz w sytuacji zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.