Zgodnie z jego treścią przywołanego wyżej przepisu w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego, a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części – do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może:

1. prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem;
2. wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z ich winy i reprezentująca pracownicę lub pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

„Należy zatem zakładać, że posłużenie się w przepisie art. 177 § 1 [kodeksu pracy] pojęciem stosunku pracy a nie umowy o pracę, tak jak miało to miejsce przed wskazaną nowelizacją, ma na celu podkreślenie, że ochrona wynikająca z tego przepisu obejmuje także pracowników zatrudnionych na innych podstawach. Zgodnie z wyrokiem SN z 19.10.2010 r., II PK 85/10, LEX nr 687021, nauczycielka zatrudniona na podstawie mianowania podlega ochronie szczególnej przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy w okresie ciąży i w okresie urlopu macierzyńskiego (art. 177 § 1 k.p. [kodeksu pracy] w zw. z art. 91c Karty Nauczyciela).” (E. Maniewska [w:] K. Jaśkowski, E. Maniewska, Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023).

Z powyższego wynika, że stosunek pracy z kobietą w ciąży może zostać rozwiązany w trybie natychmiastowym, jeżeli reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

W kontekście analizowanej materii warto zwrócić uwagę, że umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu (art. 177 § 3 kodeksu pracy). Przepisu tego nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części – do dnia zakończenia tego urlopu może również nastąpić w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. W takiej sytuacji pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 177 § 4 kodeksu pracy).

Wszystkie opisane wyżej reguły mają także zastosowanie do pracownika – ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego.

Szczególna ochrona nie działa również w przypadku wygaśnięcia umowy o pracę z powodu śmierci pracodawcy (art. 632 kodeksu pracy) i tymczasowego aresztowania (art. 66 kodeksu pracy).Tym samym umowa, która wygaśnie wskutek którejkolwiek z tych okoliczności, nie będzie musiała być przedłużona.

Oczywiście trzeba pamiętać, że nie ma przeszkód, aby w okresie ciąży pracownica sama wypowiedziała umowę o pracę bądź, aby ta rozwiązana została za porozumiem stron.