Skopiuj link
Odpowiedź:
Z Kodeku pracy jednoznacznie wynik, iż czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy. W podstawowym systemie czasu pracy czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (art. 129 § 1 k.p.). W niektórych systemach czasu pracy (np. równoważnym systemie czasu pracy) dobowy wymiar czasu pracy może zostać przedłużony powyżej 8 godzin. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy równoważony jest krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy.
Po wyznaczonych godzinach pracy pracownik przestaje pozostawać w dyspozycji pracodawcy i nie ma on obowiązku świadczenia pracy.
Praca ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy lub przedłużony dobowy wymiar czasu pracy stanowi dla niego pracę w godzinach nadliczbowych. Jest ona świadczona m.in. w sytuacji, gdy pracownik odbiera telefony służbowe po godzinach pracy.
W zamian za pracę w godzinach nadliczbowych pracownik ma prawo do wynagrodzenia za pracę i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, o którym mowa w art. 1511 k.p., lub do czasu wolnego udzielanego na zasadach określonych w art. 1512 k.p.
Czas, w którym pracownik zobowiązany jest do odbierania telefonów służbowych po godzinach pracy, może zostać również zakwalifikowany jako dyżur. Zgodnie z dyspozycją art. 1515 § 1 k.p. pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur).
Jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy, czas ten nie jest wliczany od czasu pracy (art. 1515 § 2 k.p.). Tym samym tylko czas trwania służbowych rozmów telefonicznych mających miejsce w czasie dyżuru będzie zaliczany do czasu pracy.
Pracownikowi wykonującemu obowiązku służbowe w czasie dyżuru należy się odpowiednia rekompensata. Z dyspozycji art. 1515 § 3 k.p. wynika, iż za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru. W razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia.
Dyżur nie może naruszać prawa pracownika do dobowego i tygodniowego odpoczynku (art. 1515 § 2 in fine k.p.). Pracownikowi przysługuje bowiem prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego (art. 132 § 1 k.p.) i co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego (art. 133 § 1 k.p.). Normy odpoczynku nie mają zastosowania do pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. Ponadto w przypadku zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, ale nie może być krótszy niż 24 godziny (art. 132 § 2 k.p., art. 133 § 2 k.p.).
Problem odbierania przez pracowników telefonów służbowych po godzinach pracy został zauważony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W mediach Minister Elżbieta Rafalska deklaruje, iż kwestią tą zajmie się komisja kodyfikacyjna pracująca nad projektem indywidualnego kodeksu pracy.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta