Skopiuj link
Zgodnie z kodeksem pracy pracownik podlega wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim. Ponadto lekarz medycyny pracy może zalecić dodatkowe badania lekarskie w celu dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku. W każdym przypadku koszty takich badań pokrywa pracodawca. Jest to jego obowiązek ustawowy, wynikający wprost z § 6 art. 229 kodeksu pracy. Nie jest to zatem świadczenie poniesione przez pracodawcę za pracownika i wobec tego nie może zostać uznane za przychód pracownika.
Warunkiem uznania określonego świadczenia za przychód ze stosunku pracy jest jego otrzymanie w związku z łączącym pracownika i pracodawcę stosunkiem prawnym. Art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że za przychody ze stosunku pracy uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Nie ulega wątpliwości, że nawet w przypadku gdy pracownik poniesie koszty badań lekarskich, które następnie zostaną mu przez pracodawcę zwrócone, to ich wartość nie może zostać uznana za przychód pracownika. Bezwzględnie obciążają one pracodawcę, co w sposób jednoznaczny wynika z przepisu. Czy mogą zostać zakwalifikowane jako koszty uzyskania przychodu?
Zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, definiuje koszty uzyskania przychodu jako koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Obie ustawy zawierają również katalog wyłączeń z kosztów uzyskania przychodu.
Przesłankę uznania określonego świadczenia za koszt uzyskania przychodu stanowi zatem jego poniesienie w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Tym samym pomiędzy kosztem a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Jak wyjaśnił bowiem Naczelny Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 16 grudnia 1999 r., sygn. akt SA/Bk 1619/98: „musi zachodzić, między wydatkiem a przychodem, związek przyczynowo-skutkowy. Istnieją jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowo-skutkowy nie jest wyraźny. Należy je rozwiązywać w oparciu o zasadę zdrowego rozsądku, a każda sytuacja wymaga odrębnego potraktowania”.
Na tej podstawie należy uznać, że wydatkiem poniesionym w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą będzie wydatek poniesiony w celu pokrycia kosztów wstępnych, kontrolnych i okresowych badań lekarskich pracowników. Wobec tego takie wydatki będą uznawane za koszty uzyskania przychodu. Praca świadczona przez pracownika generuje bowiem przychód, a pracownik może zostać dopuszczony do pracy dopiero w sytuacji, gdy posiada aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie (wspomniany wyżej art. 229 § 4 k.p.).
Na poparcie takiego stanowiska dodać należy, iż ustawodawca w katalogu wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów znajdującym się w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uwzględnił świadczenia w postaci pokrycia badań lekarskich dla pracownika.