16.08.2017 r.
5 min

Pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych

Ekspert PCKP

Skopiuj link
16.08.2017r.
5 min

Pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy

Pojęcie pracownika zarządzającego w imieniu pracodawcy zakładem pracy zostało zdefiniowane w art. 128 § 2 pkt 2 k.p. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu pracownikiem zarządzającym w imieniu pracodawcy zakładem pracy jest pracownik kierujący jednoosobowo zakładem pracy i jego zastępca lub pracownik wchodzący w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz główny księgowy.

Zauważyć należy, iż w art. 128 § 2 pkt 2 k.p. ustawodawca nie nawiązał do pojęć wykorzystywanych w prawie handlowym. Ma to uzasadnienie praktyczne. Do częstych należą sytuacje, gdy osoby zarządzające w imieniu pracodawcy zakładem pracy są równocześnie członkami zarządu zatrudnionymi na podstawie umowy o pracę. Zdarza się jednak sytuacje, iż zarząd nie kieruje zakładem pracy, a funkcje zarządcze powierzone są innym osobom. 

Nie można utożsamiać osób zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy ze specjalistami kierującymi poszczególnymi komórkami organizacyjnymi, menedżerami. Nie zarządzają oni bowiem zakładem pracy. W ocenie Sądu Najwyższego, wyrażonej w wyroku z dnia 13 stycznia 2009 r., sygn. akt I PK 131/08: „Menedżerowie nie zarządzają bezpośrednio "zakładem pracy" – należy to do zarządu – ich uprawnienia do zarządzania zasobami pracodawcy są zaś wynikiem decentralizacji zarządzania danym podmiotem i mają charakter wtórny. Uprawnienia menedżerów do zarządzania zostały uzyskane w sposób pośredni od osób zarządzających zakładem pracy”.

W podobny sposób należy traktować inne osoby będące pracownikami, których uprawnienie do zarządzania wynika z upoważnienia do działania udzielonego przez inny organ.

Reasumując. Podstawą do uznania danej osoby za pracownika zarządzającego w imieniu pracodawcy zakładem pracy jest stwierdzenie występowania dwóch elementów. Pierwszym jest posiadanie  uprawnienia do dokonywania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Drugim zaś pierwotny charakter rzeczonego uprawnienia, tj. wynikający z przepisów prawa, a nie czynności prawnych uprawnionych podmiotów (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2008 r., sygn. akt II PK 288/07).

Kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych

Ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie do Kodeksu pracy definicji pojęcia „kierownik wyodrębnionej komórki organizacyjnej”, tak jak to uczynił w stosunku do osób zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Pojęcie to zostało doprecyzowane przez doktrynę i judykaturę.

O uznaniu danego pracownika za kierownika wyodrębnionych komórek organizacyjnych decyduje posiadanie przez niego uprawnień kierowniczych. Wyrażają się one przede wszystkim w możliwości wydawania poleceń związanych z pracą innym pracownikom, a w szczególności dotyczących wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych pod nadzorem zlecającego. Przeciwko uznaniu stanowiska za kierownicze przemawia natomiast brak podwładnych i współpraca z podmiotami zewnętrznymi (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r., sygn. akt II PK 326/07).

Nie można również uznać, iż osoba pełni funkcje kierownicze, jeżeli wykonuje swoją pracę na równi z członkami kierowanego przez siebie zespołu. Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt II PK 114/04: „Pracownik kierujący komórką organizacyjną wyodrębnioną w strukturze zakładu pracy nie zajmuje bowiem kierowniczego stanowiska, jeśli kieruje on zespołem pracowników przy jednoczesnym wykonywaniu pracy na równi z członkami takiegoż zespołu, przy czym nie chodzi tu bynajmniej o jednakowy zakres obowiązków, ale o sam fakt wykonywania pracy.”.

Nie jest także uważana za kierownika wyodrębnionej komórki organizacyjnej osoba przełożona w stosunku do innych osób, lecz nie posiadająca kompetencji do kierowania oddziałem zarówno pod względem organizacyjnym, jak i ekonomicznym (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 grudnia 2011 r., sygn. akt III APa 43/11).

Przyjmuje się, iż kluczowe kryterium uznania pracownika za kierownika wyodrębnionej komórki organizacyjnej stanowi zakres powierzonych mu obowiązków (uprawnień) i odrębność kierowanej przez niego komórki organizacyjnej. Nie ma natomiast znaczenia zakwalifikowanie w umowie o pracę jego stanowiska jako kierowniczego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 1981 r., sygn. akt I PR 92/81).

Radca Prawny

Dominika Zarzycka-Dudek

[email protected]

 

Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta

[email protected]